Gorączka nie jest chorobą, ale jej objawem, dlatego podniesiona ciepłota ciała świadczy zwykle o stanie zapalnym wywołanym rozpoczynającą się infekcji. Chorób i dolegliwości powodujących u kilkulatka wzrost temperatury jest mnóstwo: najczęstsze są typowe jesienno-zimowe infekcje, ale również choroby zakaźne, na które dzieci w wieku przedszkolnym są bardzo podatne. Jakie mogą być przyczyny gorączki u kilkuletniego dziecka?
Podwyższona temperatura ciała związana jest z działaniem układu immunologicznego. Gdy tylko organizm dostrzeże zagrożenie (np. obecność alergenu, wirusa lub bakterii), zaczyna produkować przeciwciała, których zadaniem jest neutralizacja wroga. Do tego potrzebuje ciepła, dlatego naturalnym objawem towarzyszącym każdej infekcji czy zakażeniu jest gorączka.
Gorączka występująca na początku każdej infekcji ma więc działanie korzystne dla organizmu. Gdy jednak nie spada, a nawet rośnie, warto obniżyć ją lekami przeciwgorączkowymi. Najbezpieczniejszy i bardzo skuteczny jest paracetamol, zalecany nawet niemowlętom. Taki lek można znaleźć w postaci płynu, który jest idealną formą leku dla kilkulatka. Nawet jeśli gorączka po leku spadnie, koniecznie też trzeba udać się z dzieckiem do pediatry, który postawi diagnozę i zaleci leczenie.
Na co najczęściej chorują dzieci?
Oczywiście źródeł samej infekcji czy zakażenia może być wiele. Zdarza się, że malec choruje ciężko na jakąś chorobę immunologiczną czy nowotwór, jednak najczęściej przyczyną jego złego samopoczucia i podwyższonej temperatury są typowe dolegliwości wieku dziecięcego.
Najczęstsze choroby, wywołujące gorączkę i występujące u kilkuletnich dzieci to infekcje oraz choroby zakaźne.
Infekcje układu oddechowego – występują najczęściej jesienią i zimą. Deszczowa i zimna aura sprzyja rozwojowi wirusów, które łatwo się rozprzestrzeniają, szczególnie wśród dzieci, które nie zawsze myją ręce, często za to wkładają je do buzi, nie zasłaniają buzi w czasie kichania czy kasłania. Najpowszechniejsze wirusy wywołujące przeziębienie to rinowirusy, koronawirusy, wirusy grypy i paragrypy i enterowirusy. Przeziębienie obejmuje dolegliwości w obrębie nosa, gardła i krtani objawiające się katarem, kaszlem oraz podwyższoną temperaturą.
Poważniejsze infekcje górnych dróg oddechowych to zapalenie gardła, oskrzeli czy płuc, częste w wieku przedszkolnymi są również zapalenia ucha środkowego. To najczęściej powikłania po przeziębieniu, które rozwinęło się i rozprzestrzeniło na sąsiednie narządy. Sprzyja temu między innymi anatomia (uszy dzieci połączone są z gardłem krótkim odcinkiem, dlatego wirusy i bakterie z nosa oraz gardła często przedostają się do ucha środkowego), ale i zachowania maluchów (zalegający w nosie katar, którego dziecko nie daje sobie odciągnąć, często przedostaje się do zatok wraz ze znajdującymi się w wydzielinie patogenami, które wywołują stan zapalny).
Choroby zakaźne – wirusowe i bakteryjne choroby zakaźne występują coraz rzadziej, odkąd w Polsce wprowadzono kalendarz szczepień obowiązkowych. Szczepionki na odrę, świnkę i różyczkę, błonicę czy krztusiec znacznie zmniejszyły liczbę zachorowań, choć co jakiś czas przypadki tych chorób nadal się pojawiają.
Dużo częstsze i groźne są lokalne epidemie ospy wietrznej czy infekcji rotawirusowej. Na te wirusy istnieją szczepienia, jednak nie są one (lub nie były dotąd) obowiązkowe – szczepionka na ospę jest zalecana i bezpłatna tylko dla dzieci uczęszczających od przedszkola, natomiast szczepionka przeciw rotwirusom jest obowiązkowa dopiero od tego roku i dotyczy wyłącznie dzieci urodzonych po 31 grudnia 2020 r. Na coraz częstszą w Polsce bostonkę nie ma szczepienia.
Choroby zakaźne nie są z reguły groźne, choć niebezpieczne mogą być ich powikłania. Najczęściej ich objawem jest złe samopoczucie malucha, wysoka gorączka oraz: zmiany skórne (odra, ospa, różyczka), dolegliwości układu oddechowego, takie jak ból gardła czy kaszel (bostonka, krztusiec, odra), lub dolegliwości trawienne (biegunka rotawirusowa).
Cechą charakterystyczną chorób zakaźnych wieku dziecięcego jest szybkie i łatwe rozprzestrzenianie się, zwłaszcza w dużych skupiskach dzieci, czyli w przedszkolach i żłobkach.
Infekcje układu moczowego – są podstępne, bo nie zawsze dają jednoznaczne objawy. Czasem pojawiają się problemy z oddawaniem moczu (zbyt częste lub zbyt rzadkie siusianie), pieczenie okolic intymnych czy ból pęcherza, jednak bardzo często objawem zapalenia układu moczowego jest sama gorączka. Jeśli podwyższonej temperaturze nie towarzyszą inne objawy sugerujące infekcje układu oddechowego czy choroby zakaźnej, koniecznie trzeba udać się z dzieckiem do lekarza. Badanie moczu zazwyczaj umożliwia postawienie prawidłowej diagnozy i wybór odpowiedniego leczenia.
Zdarza się niekiedy, że wysoka temperatura u dziecka nie jest związana z chorobą. Przyczyną podwyższonej ciepłoty ciała może być niekiedy przegrzanie, a nawet udar cieplny (tak się dzieje, gdy malec przebywa zbyt długo na słońcu). Do przegrzania i wywołanej nim gorączki może dojść również na skutek wysiłku fizycznego.
Warto pamiętać, że podwyższona temperatura może być niegroźnym objawem poszczepiennym. To naturalna reakcja organizmu towarzysząca wytwarzaniu przeciwciał. Taka podwyższona temperatura nie jest groźna i powinna minąć w ciągu doby od przyjęcia zastrzyku.