Na początku wspólnej drogi z dzieckiem rodzice przeżywają wiele niepokojów. Każdy objaw złego samopoczucia czy gorszego nastroju budzi w nich obawy o to, czy dziecko jest zdrowe i dobrze się rozwija. Rodzice chcą za wszelką cenę uniknąć problemów zdrowotnych niemowlęcia, przykładają dużą wagę do diety, wybierają organiczne produkty, certyfikowane zabawki, dbają o higienę rąk i akcesoriów dziecięcych, a choroba… i tak przychodzi.
Bywa, że bez względu na podjęte środki ostrożności malucha dotykają dolegliwości typowe dla wieku. Jak złagodzić ich objawy? Jak zmniejszyć ból u dziecka i obniżyć gorączkę? Które objawy można pokonać samodzielnie, a które wymagają konsultacji z lekarzem pediatrą?
Ząbkowanie
Ząbkowanie jest naturalnym etapem w rozwoju dziecka. Rodzice z niecierpliwością wypatrują sygnałów świadczących o tym, że maluchowi wyrzyna się pierwszy ząb. Niepokój, marudność, zmiana cyklu dobowego i zachowań, jakie były wcześniej typowe dla dziecka, mogą świadczyć o tym, że rozpoczyna się ząbkowanie.
Jeśli jednocześnie obserwujesz u swojego malucha wzmożone ślinienie, zmianę wyglądu dziąseł (zaczerwienienie lub pojawienie się białych plamek, rozpulchnienie ich) i zainteresowanie wkładaniem do buzi palców i zabawek, z pewnością w najbliższych dniach możesz spodziewać się pokazania pierwszych zębów.
W czasie ząbkowania dziecko jest marudne, może odczuwać ból dziąseł, a nawet gorączkować. Te objawy są normalne, występują u większości maluchów i mijają po wyrznięciu się zębów, jednak niepokoją one rodziców i mogą negatywnie wpłynąć na relacje między nimi a dzieckiem.
Jak zmniejszyć dolegliwości związane z ząbkowaniem? Zajmij się łagodzeniem bólu
Ból jest naturalną częścią procesu ząbkowania. Nie sposób go uniknąć, większość rodziców mierzy się z koniecznością wdrożenia do codziennej opieki nad niemowlęciem rozwiązań, które pomagają go łagodzić i sprawiają, że proces ząbkowania jest łagodniejszy.
Jak pomóc dziecku podczas ząbkowania?
- Gryzaki – gryzaki w kształcie zwierzątek lub kolorowych kostek i piłek pozwalają dzieciom realizować naturalną potrzebę związaną z wkładaniem zabawek do buzi. Ich miękka forma i ergonomiczny kształt sprawiają, że są lepszym wyborem niż zabawki nieprzeznaczone do gryzienia czy pieluszki i szmatki.
- Dodatkowo gryzaki są bezpieczne, ich forma jest tak zaprojektowana, żeby nie dostawała się do ich wnętrza ślina ani domowe zanieczyszczenia. Żaden element gryzaka nie może również się obluzować ani odpaść, co minimalizuje ryzyko połknięcia. Jeśli twoje dziecko nie interesuje się gryzakami, wypróbuj pluszowe „łapki”, które w górnej części są wykonane z gumy zachęcającej do masażu dziąseł.
- Masaż dziąseł – ułatwia wyrznięcie się zębów i mechanicznie koi dolegliwości związane z rozpulchnieniem dziąseł i tkanek w buzi malucha. Masaż możesz wykonywać specjalną gumową nakładką, którą nałożysz na palec. Masuj dziąsła okrężnymi ruchami przez kilka minut. Powtarzaj kilka, kilkanaście razy dziennie. Pamiętaj by masażer był zawsze czysty, umyj go wodą po użyciu i pozostaw do wyschnięcia.
- Żele znieczulające i łagodzące ból – na rynku dostępnych jest kilkanaście preparatów, które zawierają substancje znieczulające. Możesz je stosować kilka razy dziennie, nie przekraczając jednak rekomendowanej dziennej dawki. Żel nanieś np. na smoczek albo posmaruj nim dziecku dziąsła.
Jeśli u dziecka występuje jednocześnie gorączka, a ból jest trudny do zniesienia, warto rozważyć podanie maluchowi preparatu przeciwbólowego i przeciwgorączkowego na bazie paracetamolu.
Infekcja wirusowe i bakteryjne dróg oddechowych – przeziębienie, zapalenie migdałków
Zima i jesień to czas infekcji sezonowych. Dotyczą one szczególnie mocno dzieci, które uczęszczają do żłobka i tych, które mają rodzeństwo w szkole czy przedszkolu. Katar, ból głowy, ból gardła, gorączka i złe samopoczucie potrafią mocno uprzykrzyć dni z dzieckiem. Maluch nie potrafi sobie poradzić z zalegającą wydzieliną i nie oczyści samodzielnie nosa.
Leczenie przeziębienia polega głównie na zapewnieniu dziecku spokoju, możliwości snu i odpoczynku, pomocy w usunięciu wydzieliny z nosa (np. przy użyciu gruszki) i zmniejszeniu gorączki oraz bólu. Ponieważ u najmłodszych dzieci nie można zastosować tabletek do ssania, jeśli dziecko mocno odczuwa dyskomfort w gardle, można rozważyć zastosowanie leku przeciwbólowego i przeciwgorączkowego. Podanie go w łatwej do połknięcia, skoncentrowanej formie płynu zmniejsza stres związany z podaniem leku – zarówno u rodziców, jak i u malucha.
Infekcja układu pokarmowego – biegunka
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca karmienie dzieci wyłącznie piersią co najmniej do 6 miesiąca życia. Mleko matki jest najwartościowszym pokarmem. Nie oznacza to, że dziecko karmione wyłącznie w sposób naturalny przez okres karmienia nie będzie miało objawów ze strony układu pokarmowego.
Pomimo największej ostrożności niemowlęta i małe dzieci mogą mieć objawy biegunki i wymiotować. Infekcje układu pokarmowego u maluchów zwykle są wywołane zakażeniem wirusowym, przed którym trudno się chronić. Podstawą w zapobieganiu biegunce są szczepienia przeciwko rotawirusom oraz dbałość o higienę i częste mycie rąk przez domowników.
Jeśli twoje dziecko ma objawy biegunki – podniesioną temperaturę ciała, a nawet gorączkę, luźne stolce, ból brzucha i pogorszone samopoczucie – zadbaj o łagodzenie objawów i prawidłowe nawodnienie dziecka. Odwodnienie to stan, który dla małych dzieci i niemowląt jest niebezpieczny, staraj się podawać maluchowi płyny małymi porcjami, a często. Wybierz chłodną wodę albo gotowy preparat z elektrolitami.
Jeśli objawy są umiarkowanie nasilone, a dziecko nie odmawia picia, możesz zmniejszać objawy bólu i gorączki towarzyszące biegunce domowymi sposobami. Podaj dziecku preparat przeciwgorączkowy i przeciwbólowy, wsparciem w znoszeniu gorączki mogą być chłodne okłady na ciało lub kąpiel w wodzie o temperaturze około 37 stopni. Jeśli objawy nie ustępuję w ciągu trzech dni lub stan dziecka się pogarsza, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym, objawów biegunki nie można lekceważyć, grozi ona odwodnieniem w krótkim czasie.
Infekcja układu moczowego – zapalenie pęcherza moczowego
Infekcje układu moczowego dotykają nie tylko dorosłych, ale również dzieci. Szczególnie narażone są na nie dziewczynki. Budowa narządów moczowo-płciowych powoduje, że droga, jaką muszą pokonać drobnoustroje od ujścia cewki moczowej do pęcherza, jest krótsza niż u chłopców.
Jakie objawy ma zapalenie pęcherza moczowego u dzieci?
Maluchy zwykle nie zgłaszają pieczenia, bólu przy oddawaniu moczu ani uciążliwego uczucia parcia – są zbyt małe, by precyzyjnie określić te dolegliwości i umiejętnie je zlokalizować. U dzieci najczęściej można obserwować objawy ogólne – podwyższoną temperaturę ciała, niepokój, problemy ze snem, płaczliwość i pogorszenie samopoczucia. Bywa, że rodzice podczas czynności higienicznych (np. zmiany pieluszki) obserwują zmieniony kolor moczu.
Występowanie takich objawów należy skonsultować z pediatrą, który zaleci leczenie objawowe (leki na ból i gorączkę) oraz przyczynowe – działające na bezpośrednie źródło złego samopoczucia, czyli kolonie bakterii w drogach moczowych.
U dzieci szczególnie ważne jest zapobieganie nawrotom infekcji moczowych. Aby nie dopuścić do kolejnego epizodu zakażenia, dbaj o prawidłową higienę dziecka, zmieniaj pieluszki zawsze wtedy, gdy zauważysz, że są zmoczone, i przestrzegaj kierunku mycia dziecka – od przodu ku tyłowi.
Zapalenie ucha
Zapalenie ucha to dość częsta dolegliwość u dzieci. Charakteryzuje się ostrym bólem w okolicy ucha, objawami stanu zapalnego (zaczerwienienie, wydzielina) oraz gorączką. Starsze dzieci mogą zgłaszać ból gardła, w badaniu gardło jest czyste, a przyczyną dolegliwości jest promieniowanie bólu z ucha niżej do gardła.
Zapalenie ucha zwykle wymaga konsultacji lekarskiej. Silny i ostry ból niepokoi rodziców, zwłaszcza najmłodszych dzieci, które nie potrafią określić jego źródła i opowiedzieć o swoich dolegliwościach. W tym przypadku bardzo ważne jest szybkie pokonanie bólu lekiem, który jest łatwy do podania, skuteczny, bezpieczny i który dziecko chętnie przyjmie. O dalszym leczeniu (np. antybakteryjnym) decyduje lekarz na podstawie zgłaszanych objawów i badania dziecka.
Choroby zakaźne wieku dziecięcego: odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna
Utarło się, że chorób wieku dziecięcego nie da się uniknąć i trzeba je przechorować. Nie jest to prawda, od lat na rynku dostępne są szczepionki, które chronią dzieci przed przykrymi objawami i powikłaniami tych chorób. Bywa jednak, że z jakiegoś powodu dziecko nie mogło być zaszczepione lub nie zdążyłaś tego zrobić np. w przypadku kiedy starsze dziecko przeniosło zakażenie na młodsze, które jeszcze nie kwalifikowało się do szczepienia.
Leczenie chorób wieku dziecięcego, np. ospy, odry czy różyczki, głównie sprowadza się do łagodzenia objawów (tzw. leczenie objawowe) i polega na obniżaniu temperatury ciała lekami przeciwgorączkowymi oraz na pielęgnacji zmian skórnych, w taki sposób, by zmniejszyć swędzenie i zapobiec wystąpieniu blizn po wysypce.
Gorączka nieustalonego pochodzenia
Bywa, że przyczyny złego samopoczucia i gorączki nie można ustalić. Oprócz podwyższonej temperatury dziecko nie zgłasza innych niepokojących objawów, a obniżenie nastroju jest związane bezpośrednio z osłabieniem i wysoką temperaturą. Jeśli gorączka utrzymuje się krótko – do 3 dni – możesz samodzielnie zmniejszać jej objawy i dbać o dobre samopoczucie malucha.
Gorączkę można obniżyć paracetamolem, najlepiej w stężonej, łatwej do połknięcia dawce, zadbaj o spokój, ciszę i odpowiednią ilość snu malucha. Jeśli dziecko spożywa już pokarmy stałe, wybieraj atrakcyjne i lekkostrawne potrawy. Nie dopuszczaj do odwodnienia, zachęcaj do popijania wody. Dzieci karmione piersią lub mieszanką mleka modyfikowanego karm tak często, jak widzisz, że tego potrzebują.
Po kilku dniach objawy powinny ustać, a ty zauważysz poprawę samopoczucia malucha. Pamiętaj, że choroby wieku dziecięcego są normalne i trudno jest ich uniknąć. Ważne, by w czasie występowania objawów zadbać o komfort dziecka, zminimalizować stres związany np. z podawaniem leków, wybierając wygodną, łatwą do zaaplikowania formę i być uważnym, aby w przypadku wystąpienia dodatkowych, niepokojących objawów szybko skonsultować się ze specjalistą.