Czopki dla niemowląt czy może lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy w formie doustnego roztworu? Jeżeli masz tego rodzaju dylemat, przeczytaj poniższy tekst, z którego dowiesz się o wadach i zaletach obu rozwiązań.
Jednocześnie pamiętaj, że zwalczanie gorączki u dziecka nie zawsze jest potrzebne, a ponadto powinno opierać się na kilku zasadach, których dla bezpieczeństwa zawsze warto się trzymać.
Czopki lub syrop na gorączkę – kiedy należy podać je dziecku?
O gorączce mówimy w sytuacji, gdy temperatura ciała osiąga 38 stopni C lub więcej. Jednak w przypadku niemowląt, gdy termometr wskaże podobny wynik, nie zawsze trzeba podawać lek przeciwgorączkowy. Takie postępowanie jest zalecane dopiero wtedy, gdy ciepłota ciała osiągnie 38,5 stopnia C lub jeszcze więcej.
To dlatego, że gorączka jest naturalnym mechanizmem obronnym układu odpornościowego oraz wspomaga walkę z infekcją. Dlatego, jeśli jest niewielka i krótkotrwała, nie musi budzić niepokoju. Jedne z badań klinicznych potwierdziły nawet, że gorączka o umiarkowanym nasileniu korzystnie wpływa na przebieg zakażeń wirusowych i bakteryjnych u ludzi w różnym wieku.
Trzeba jednak bacznie obserwować maluszka. 38,5 stopni C to już sytuacja, w której można podać dziecku lek przeciwgorączkowy, ponieważ zbyt wysoka, a tym bardziej długo utrzymująca się gorączka może mieć negatywny wpływ na organizm.
Gdy choroba dotyczy niemowlęcia, a zwłaszcza noworodka w pierwszym miesiącu życia, trzeba jednak wcześniej skonsultować się z lekarzem.(1,2,3)
Pilna pomoc medyczna jest potrzebna, jeżeli:
- gorączka wynosi 39,5 stopnia C lub więcej (należy ją wówczas szybko obniżyć),
- gorączce towarzyszą inne niepokojące objawy, takie jak problemy z oddychaniem, zmiana zachowania dziecka (silne osłabienie, apatia) lub jego wyglądu,
- podanie leku zgodnie z zaleceniami nie spowodowało obniżenia gorączki,
- dziecko przewlekle choruje albo wcześniej miało drgawki gorączkowe.(1)
Zgodnie ze wskazaniami lekarza dzieciom podaje się lek przeciwgorączkowy. Lekiem pierwszego wyboru jest paracetamol (acetaminofen), którego dawka musi być precyzyjnie dobrana do masy ciała. Rzadziej podaje się ibuprofen.
Wśród preparatów dedykowanych najmłodszym dostępne są leki w postaci czopków albo roztworów doustnych. Które sprawdzają się lepiej?
Czopki na gorączkę dla dzieci – jak je stosować i na czym polega ich działanie?
Jednym ze sposobów obniżenia zbyt wysokiej temperatury są czopki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe z paracetamolem lub ibuprofenem.
Jak stosować czopki?
Czopek to postać leku przeznaczona zwykle do podania doodbytniczego. Nie każdy wie, jak podawać czopki na gorączkę dla dzieci, bo ta forma leków jest zwyczajnie rzadziej stosowana.
Otóż przed podaniem maleństwu czopka trzeba go zwykle schłodzić w lodówce lub pod strumieniem zimnej wody (gdy jest jeszcze w opakowaniu). Inaczej może być zbyt miękki, aby można go było użyć.
Następnie czystymi dłońmi należy wyjąć czopek z opakowania, ułożyć dziecko na boku i umieścić czopek w jego odbycie, na głębokość około 1,5 centymetra lub nieznacznie więcej.
Kolejnym krokiem jest delikatne przytrzymanie pośladków dziecka na kilka sekund, aby czopek się nie wysunął. Przez najbliższy kwadrans maluszek powinien pozostać w pozycji leżącej.
Po wykonaniu wszystkich czynności trzeba dokładnie umyć dłonie. Czopek można też podawać w jednorazowych rękawiczkach, do kupienia w każdej aptece.(4) Po umieszczeniu czopka w odbycie dziecka zawarta w nim substancja czynna stopniowo uwalnia się do krążenia ogólnego.
Są sytuacje, gdy czopki sprawdzają się bardzo dobrze, na przykład u pacjentów, którzy wymiotują, są osłabieni lub nieprzytomni i dlatego nie są w stanie przyjąć leku doustnie.
Czopki dla niemowlaka mają jednak kilka wad. Na przykład podając czopek, nie ma możliwości odmierzenia precyzyjnej i dostosowanej do masy ciała dziecka dawki.
Trzeba również pamiętać, że w przypadku paracetamolu dawka doodbytnicza jest wyższa niż dawka doustna, dlatego łatwo popełnić błąd, podając dziecku zbyt małą i co za tym idzie – nieskuteczną dawkę.(2)
Ponadto lek w czopkach dosyć powoli się wchłania i później zaczyna działać. Dłużej natomiast pozostaje w organizmie dziecka, co rodzi ryzyko przypadkowego przedawkowania substancji czynnej. W przebiegu niektórych infekcji gorączce lub bólowi u dziecka towarzyszy także biegunka, co uniemożliwia podanie leku w czopkach.
Na koniec warto wspomnieć o tym, że preparat doodbytniczy jest ogólnie problematyczny do podania, a czasami wręcz niemożliwy. Dlatego wybierając środek na gorączkę u niemowlęcia, dobrze jest przemyśleć inną formę, czyli roztwór doustny.
Syrop na gorączkę dla dzieci – kiedy skorzystać z takiego rozwiązania?
Syrop na gorączkę z paracetamolem to konkurencja dla czopków, która niewątpliwie ma szereg walorów. Na pewno mocnym argumentem, który przemawia za lekiem w formie zawiesiny, jest możliwość odmierzenia precyzyjnej dawki.
Preparaty dla niemowląt są zaopatrzone w kroplomierz, a dla większych dzieci – strzykawkę, dzięki czemu podążając za instrukcją producenta można podać maluszkowi dokładnie tyle substancji, ile potrzebuje i ile pozwoli na walkę z objawami w bezpieczny sposób.
Ponadto lek szybciej się wchłania, co jest istotne zwłaszcza w przypadku bólu, gdyż niemowlę może w krótszym czasie poczuć ulgę. Trudniej też jest przez przypadek przedawkować lek.
Aby podanie maluszkowi preparatu było łatwiejsze, warto wybrać taki, który ma wysokie stężenie substancji i wymaga spożycia przez małego pacjenta niewielkiej objętości, aby mógł odczuć jego działanie.
Dlaczego to leki z paracetamolem są rekomendowane dla małych dzieci?
Choć zarówno przyjmowanie paracetamolu, jak i ibuprofenu zgodnie ze wskazaniami nie powinno powodować skutków ubocznych, paracetamol dla dzieci ma opinię bezpieczniejszego ze względu na brak drażniącego działania na żołądek.
Niestety jego alternatywa, czyli ibuprofen, wykazuje takie działanie (ma jednak również właściwości przeciwzapalne, dlatego są sytuacje, kiedy pediatra może uznać go za bardziej odpowiedni lek).
Ibuprofen jest także lekiem „mocniejszym” i dłużej utrzymującym się w organizmie. Lista przeciwwskazań związanych z przyjmowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych, do których należy ibuprofen, jest jednak dłuższa niż w przypadku paracetamolu.(5)
Podstawowe zasady bezpieczeństwa, których należy przestrzegać bez względu na rodzaj leku oraz jego formę, to:
- nie należy podawać dziecku leków bez konsultacji ze specjalistą oraz wtedy, gdy nie jest to konieczne,
- nie należy samodzielnie mieszać ibuprofenu z paracetamolem (takie kombinacje są dozwolone tylko w uzasadnionych przypadkach i według wytycznych pediatry),
- nie należy podawać dziecku jednocześnie czopków i syropu przeciwgorączkowego,
- zawsze trzeba przestrzegać wskazań lekarza lub producenta dotyczących dawki na daną masę ciała – podawanie maluszkowi leków „na zapas”, żeby szybciej pokonać gorączkę lub ból, wiąże się z ryzykiem przedawkowania.(2,5)
Syrop na gorączkę z paracetamolem – jaki wybrać?
Co lepsze na gorączkę: czopki czy syrop?
Każde z rozwiązań ma swoje wady i zalety, a o formie leku zwyczajnie powinny zdecydować potrzeby. Wszystkie obawy związane z kroplami, czyli głównie kłopoty z ich podaniem i ryzyko, że dziecko nie przyjmie wystarczającej objętości preparatu, można zniwelować, sięgając po odpowiednio opracowany preparat. Dobrym przykładem jest Pedicetamol, który można podawać nawet noworodkom od pierwszych dni życia.
Pedicetamol zawiera w składzie 10% paracetamolu, co oznacza, że aby zadziałał, wystarczy go podać w niewielkiej objętości, co ułatwia procedurę.
Doustna aplikacja umożliwia szybkie wchłanianie się substancji czynnej w organizmie maluszka, dlatego lek zaczyna działać wkrótce po podaniu. Walczy z objawami skutecznie, ale nie gwałtownie.
Po spełnieniu swojej funkcji w zwalczaniu gorączki i bólu jest wydalany z organizmu w postaci nietoksycznych, rozpuszczalnych w wodzie związków.
W jakich sytuacjach się sprawdza?
To odpowiedni dla niemowląt i dzieci syrop przeciwgorączkowy w przypadkach, gdy podwyższona temperatura utrzymuje się do 3 dni, a także w przypadku bólu o łagodnym lub średnim nasileniu.
Preparat jest więc cenny, kiedy maluszek walczy z niewielką infekcją. Nawet, gdy towarzyszy jej biegunka, bo nie ma obawy, że dziecko wydali lek, tak jak w przypadku czopków. Nie trzeba się też martwić, że środek jeszcze bardziej podrażni żołądek.
Kwestią, na którą warto zwrócić uwagę, jest także dawkowanie. Poszczególne syropy na gorączkę dla dzieci różnią się pod tym względem, ze względu na rodzaj i stężenie substancji czynnej, dlatego zawsze trzeba dokładnie zapoznać się z wytycznymi.
Paracetamol dla dzieci – dawkowanie roztworu doustnego na przykładzie leku Pedicetamol
Jaka dawka paracetamolu dla dziecka w wieku niemowlęcym jest więc bezpieczna? Rekomendacje mówią, że leku nie można podawać maluchom w dawce wyższej niż 60 mg/kg masy ciała na dobę (jedna dawka zawiera zazwyczaj 10-15 mg/kg masy ciała), ponadto nie częściej niż co 4 godziny.(3,6)
W przypadku Pedicetamolu, którego dokładne odmierzanie znacznie ułatwia dołączona podziałka, należy podać 0,15 ml roztworu na każdy kilogram masy ciała maluszka. Przykładowo – noworodek o masie 3 kg powinien otrzymać 0,45 ml leku, zaś większe niemowlę, które waży już 10 kg, potrzebuje dawki 1,5 ml. Taką objętość należy aplikować do buzi dziecka co 6 godzin.
Jeżeli z różnych powodów paracetamol dla dzieci w syropie musi być podawany częściej, na przykład po 3-4 godzinach od przyjęcia dawki u dziecka nie pojawiła się poprawa, wówczas można zwiększyć częstotliwość i aplikować krople co 4 godziny, z zachowaniem dawki 0,1 ml na każdy kilogram.
Przelicznik jest więc bardzo prosty, bo na przykład dziecko ważące 10 kg powinno otrzymać 1 ml roztworu. Tak mało wystarczy, aby łagodnie zwalczać gorączkę i ból.
Chociaż dla świeżo upieczonych rodziców niektóre informacje mogą wydawać się skomplikowane, ich przyswojenie zdecydowanie ułatwia właściwą reakcję na wypadek choroby i złego samopoczucia u maleństwa.
Gorączka często budzi u rodziców strach, jednak jeżeli jest niewysoka i nie towarzyszą jej inne niepokojące objawy, wówczas prawdopodobnie nie świadczy o niczym groźnym.
Obserwuj więc bacznie malca, stosuj się do wskazówek jego lekarza i przede wszystkim zachowaj spokój oraz cierpliwość, których chorujące niemowlę także bardzo potrzebuje.
Żadna z informacji przedstawionych powyżej nie stanowi diagnozy ani zalecenia lekarskiego. We wszystkich sprawach zdrowotnych należy skonsultować się z lekarzem.
Piśmiennictwo:
- Gieruszczak-Białek D. Kiedy gorączka u dziecka jest niebezpieczna? https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/86067,kiedy-goraczka-u-dziecka-jest-niebezpieczna data dostępu: 18.09.2019.
- Nitsch-Osuch A. Kiedy i jak obniżać gorączkę u dziecka? Puls Medycyny https://pulsmedycyny.pl/gdy-dziecko-ma-goraczke-891466 Data dostępu: 18.09.2019.
- Mrozińska M. Zasady stosowania leków przeciwgorączkowych u dzieci. Lek w Polsce, Vol.14 nr 10’04 (166), 1-10.
- Suppository instructions. https://www.aboutkidshealth.ca/Article?contentid=992&language=English Data dostępu: 18.09.2019.
- Martindale M. Can I give paracetamol or ibuprofen to my baby? https://www.babycentre.co.uk/x1052185/can-i-give-paracetamol-or-ibuprofen-to-my-baby Data dostępu: 18.09.2019.
- https://www.mp.pl/pacjent/leki/subst.html?id=643 Data dostępu: 18.09.2019.