Gorączką nazywamy stan, w którym temperatura ciała przekracza fizjologiczną normę 36,6°C (mierzoną pod pachą). Choć gorączka stanowi naturalną odpowiedź odpornościową organizmu, zdecydowanie nie należy bagatelizować jej, gdy jest zbyt wysoka. Osoby mierzące temperaturę może niepokoić gorączka nasilająca się wieczorem. Z czego wynika taka tendencja i czy powinna stanowić powód do zmartwień?
Od ilu stopni jest gorączka?
Gorączka stanowi efekt wzmożonej aktywności układu odpornościowego, który produkuje większą ilość przeciwciał. Wyższa temperatura ciała stwarza również niesprzyjające warunki dla namnażania się i aktywności drobnoustrojów. Z tego powodu do pewnej temperatury nie należy zbijać gorączki i pozwolić organizmowi regulować temperaturę samoistnie. Takie same zasady postępowania obowiązują stan podgorączkowy u dziecka i u dorosłych. Zatem od ilu stopni jest gorączka, którą należy obniżyć?
- Temperatura powyżej 38,5°C – to właśnie wtedy powinno się wdrożyć zalecone przez lekarza leki przeciwgorączkowe. Szczególnie niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia jest 40 stopni gorączki. Przy takiej temperaturze mogą już występować zaburzenia centralnego mechanizmu kontroli temperatury. Należy mieć na uwadze, że w przypadku temperatury 42°C zachodzą nieodwracalne uszkodzenia mózgu. Dlatego trzeba skutecznie przeciwdziałać wzrostowi temperatury do takiej wartości.
Dodatkowe objawy gorączki
- Podwyższona temperatura ciała to nie jedyny symptom gorączki. W kwestii takiej jak gorączka objawy dotyczą również:
- wzmożonej potliwości,
- dreszczy i uczucia zimna,
- uczucia rozbicia,
- bólu głowy,
- bólu mięśni i stawów,
- braku apetytu.
Rosnąca gorączka wieczorem – przyczyny
Naturalna ciepłota ciała zmienia się w ciągu doby: zarówno u osób chorych, jak i zdrowych. Wynika to z wielu czynników, między innymi wieku, płci czy aktywności. Przyjmuje się, że amplituda cyklicznych, dobowych wahań temperatury wynosi ok. 1°C. Może być to jednak jeszcze wyższa wartość – przykładowo u kobiet w drugiej fazie cyklu menstruacyjnego temperatura ciała może wzrastać nawet do 37°C.
Jak waha się temperatura ciała w ciągu doby?
Temperatura ciała człowieka jest zwykle najniższa wczesnym rankiem (w godzinach pomiędzy 3:00 a 6:00 rano). Najwyższą temperaturę można odnotować natomiast po południu oraz wieczorem (pomiędzy 16:00 a 23:00). W ciągu dnia znacznie więcej ruszamy się, stymulując aktywność na przykład komórek mięśniowych. Zachodzą naturalne procesy fizjologiczne, które podnoszą temperaturę, między innymi w obrębie układu hormonalnego. Co więcej, wieczorem aktywniej pracuje także sam układ odpornościowy. Dodatkowo temperaturę ciała podwyższa przykrywanie się ciepłą kołdrą lub kocem w godzinach wieczornych. Wówczas gorączka może wzrosnąć, mogą też pojawić się uderzenia gorąca i nocne poty.
Jak często mierzyć temperaturę?
W przypadku gorączki zaleca się pomiar temperatury minimum 2 razy dziennie: rano i po popołudniu. Warto przy tym obserwować ogólne samopoczucie: swoje lub dziecka i w razie niepokojących objawów zwiększać częstotliwość pomiarów. Ze względu na informacje zawarte w powyższym akapicie miej na uwadze, że 39 stopni gorączki o poranku to stan poważniejszy niż temperatura 39°C wieczorem.
Wysoka gorączka – postępowanie
Nie należy od razu zwalczać gorączki, ponieważ w ten sposób zaburza się prawidłowe funkcjonowanie systemu immunologicznego, co może wydłużyć czas powrotu do zdrowia. Z tego względu do temperatury 38,5°C najlepiej nie przyjmować leków przeciwgorączkowych – chyba że lekarz zaleci inaczej. Jeżeli jednak pojawi się wysoka gorączka, konieczne jest szybkie, zdecydowane postępowanie.
- udaj się do lekarza lub skorzystaj z teleporady,
- poproś bliską osobę o opiekę na czas gorączki,
- stosuj leki przeciwgorączkowe zgodnie z zaleceniami lekarskimi,
- dbaj o nawodnienie organizmu (podczas gorączki może dojść do odwodnienia),
- odpoczywaj w domu,
- jedz lekkostrawne posiłki (staraj się nie obciążać nadmiernie układu pokarmowego).
Niepokojące objawy wysokiej gorączki
Jeśli gorączka przekracza wartość 39,5°C i pomimo podawanych leków przeciwgorączkowych nie maleje, wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. To samo dotyczy dodatkowych objawów towarzyszących gorączce, takich jak:
- nadmierna senność,
- zaburzenia widzenia,
- sztywność karku,
- ból brzucha,
- krew w kale,
- częste i obfite wymioty,
- szybki, niespokojny oddech.
Jeśli podczas wysokiej gorączki pojawiły się drgawki i nie ustąpiły po 10 minutach, konieczne jest wezwanie karetki pogotowia.
Jak zbić gorączkę?
W zbijaniu gorączki mogą pomóc nie tylko leki zalecone przez specjalistę, ale także inne, domowe metody, między innymi:
- chłodne okłady gorączkę (na czoło i kark, na przykład zwilżonym ręcznikiem),
- napary ziołowe o właściwościach napotnych,
- kąpiele w letniej wodzie (w temperaturze o 1°C niższej od aktualnej temperatury ciała).
Miej na uwadze, że sposoby na to, jak zbić gorączkę u dorosłych to nie zawsze odpowiednie metody na to, jak zbić gorączkę u dziecka. Szczególnie w przypadku maluchów należy ściśle stosować się do zaleceń lekarskich. Sprawdź wszystko, co musisz wiedzieć, gdy dziecko ma gorączkę.
Co na gorączkę można stosować?
Osoby dorosłe mogą zażywać kwas acetylosalicylowy (aspirynę) lub niesteroidowe leki przeciwzapalne, takie jak paracetamol oraz ibuprofen. Pamiętaj jednak, że to, czym możesz zbić gorączkę, nie stanowi panaceum na osłabienie organizmu ze stanem podgorączkowym. Większość leków przeciwgorączkowych dostępnych bez recepty to preparaty bezpieczne powyżej 12. roku życia. Młodsze dzieci wymagają leków o specjalnym dawkowaniu. W ich przypadku szczególne znaczenie ma prawidłowe odmierzanie preparatu względem wagi. Z tego względu najczęściej to substancje podawane w płynie. Pamiętaj, że zwłaszcza dzieciom poniżej 6. miesiąca życia nie należy podawać żadnych leków bez konsultacji z pediatrą.
Ile może trwać gorączka u dorosłego?
Zależnie od przyczyny gorączka u osoby dorosłej może utrzymywać się od kilku dni do nawet tygodnia. Jeśli po upływie 7 dni nadal występuje, należy skonsultować się z lekarzem. Gorączka u dzieci na ogół trwa krócej: do 3 dni. Dłuższa gorączka u dzieci również powinna stanowić powód do wizyty u pediatry. Pamiętaj, że większość leków przeciwgorączkowych działa w ciągu 30 minut od zażycia, a maksymalny efekt osiągają do 3 godzin. Sama gorączka spada powoli, może także ponownie wzrastać wieczorem. Organizm potrzebuje czasu, aby wrócić do naturalnej równowagi, także pod kątem ciepłoty ciała.
Gorączka – szczególne przypadki
Każdy organizm przechodzi gorączkę inaczej. Jeśli pojawiają się u Ciebie wątpliwości dotyczące stanu zdrowia Twojego lub Twoich bliskich, nie zwlekaj z konsultacją lekarską.
- Gorączka bez innych objawów – może mieć wiele przyczyn. Najczęściej za taki stan uznaje się podwyższoną temperaturę ciała bez symptomów charakterystycznych dla przeziębienia lub grypy, czyli kataru i kaszlu. Takiej gorączki nie powinno się jednak bagatelizować – wskazana jest wizyta lekarska, podczas której specjalista przeprowadzi rzetelną diagnostykę.
- Gorączka w ciąży – zarówno wysoka gorączka, jak i kilkudniowy stan podgorączkowy mogą stanowić zagrożenie nie tylko dla matki, ale również rozwijającego się w jej łonie płodu. Z tego względu gorączka w ciąży koniecznie wymaga konsultacji lekarskiej. Miej przy tym na uwadze, że kobiety w ciąży nie mogą przyjmować leków przeciwgorączkowych na własną rękę – mogą one zaszkodzić dziecku.
- Nawracająca gorączka u dorosłego – może wynikać zarówno z nieprawidłowej diagnostyki, jak i z osłabionego układu odpornościowego. W takim przypadku warto powtórzyć wizytę u lekarza, który może zlecić wykonanie dodatkowych badań lub też zapisać odpowiednie preparaty na odporność. Zadbaj również o wypoczynek, ponieważ nawracająca gorączka u dorosłego może wynikać także z przepracowywania się.