Większość rodziców obawia się gorączki u dzieci, szczególnie jeśli dotyczy ona kilkulatków oraz niemowląt. Gorączka to podwyższenie temperatury ciała powyżej normy. Stanowi naturalny mechanizm obronny i jest wyrazem sprawnego działania organizmu w odpowiedzi na działanie czynników infekcyjnych. W niniejszym artykule znajdziesz wszystko o gorączce u dzieci, co warto wiedzieć.
Wszystko o gorączce – najważniejsze informacje
Prawidłowa temperatura ludzkiego ciała waha się w granicach 36 – 37 ºc. Występowanie gorączki u dziecka oznacza walkę jego układu odpornościowego z chorobą. Przy wyższej temperaturze efektywność mechanizmów obronnych organizmy ulega znacznemu przyspieszeniu. Jednak powyżej pewnej wartości powinny zostać wdrożone specjalne preparaty przeciwgorączkowe, gdyż zbyt wysoka temperatura nie jest bezpieczna dla pacjenta. Ze względu na to stosuje się umowne przedziały temperatury ciała, które wymagają odmiennego postępowania:
- 37,5-38 ºC – to stan podgorączkowy. Nie wymaga zbijania temperatury. Zwiększa ukrwienie tkanek i stymuluje pracę układu odpornościowego. Należy monitorować wzrost temperatury, ponieważ gorączka może rosnąć szybko z godziny na godzinę. W tym czasie maluch powinien wypoczywać w łóżku.
- Powyżej 38 ºC – mowa o gorączce. Osłabia organizm, prowadząc do nadmiernej utraty wody i elektrolitów. Temperatura ciała wymaga obniżania. W dalszym ciągu konieczne jest monitorowanie zmian temperatury i reagowanie na nie na bieżąco.
- 38,5-39,5 ºC – wysoka gorączka, której nie należy bagatelizować. Konieczne jest wdrożenie leków obniżających temperaturę w konsultacji z lekarzem.
- 40-42 ºC – niebezpiecznie wysoka gorączka, której górna granica bezpośrednio zagraża zdrowiu i życiu. Powyżej 42ºC dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń tkanek.
Podczas choroby gorączka u dziecka może utrzymywać się przez 3-5 dni. Po tym czasie spada, następnie podnosi się i całkowicie ustępuje – to jej naturalny przebieg. Jeśli natomiast po spadku temperatury gorączka nadal długo się utrzymuje, może oznaczać to komplikacje zdrowotne. W takiej sytuacji należy ponownie wybrać się do lekarza, który podejmie decyzję o dalszym leczeniu, na przykład antybiotykoterapii.
Gorączka u dziecka – niezbędna konsultacja lekarska
Kiedy małe dziecko gorączkuje, należy pozostawać pod opieką lekarza. Pediatra wie wszystko o gorączce u dzieci i instruuje rodziców, jak prawidłowo należy postępować. Na ogół specjalista zapisuje dzieciom łagodne leki przeciwgorączkowe: w syropie albo w czopkach. Zaleca także regularne mierzenie temperatury dziecka – minimum 2 razy dziennie: rano po obudzeniu, a także po południu. Rodzice powinni zapisywać każdy odczyt termometru, aby lekarz w razie potrzeby mógł zapoznać się z przebiegiem choroby.
Jak mierzyć temperaturę dziecku?
W przypadku dzieci odradza się stosowanie termometrów paskowych oraz cieczowych. Do bezpiecznego mierzenia temperatury dziecku najlepiej używać termometru elektronicznego. Do wyboru pozostają 3 rodzaje takich urządzeń:
- Dotykowe – do pomiaru pod pachą, w ustach albo w odbytnicy.
- Bezdotykowe – nakierowywane na czoło.
- Do pomiaru temperatury w uchu.
Istnieją różne sposoby na to, jak mierzyć temperaturę dziecku. Obowiązują jednak inne, dobre metody mierzenia temperatury u niemowlaka i odrębne dla starszych dzieci:
- Pomiar temperatury pod pachą – najczęściej stosowany przez osoby dorosłe sprawdzi się w przypadku starszych, cierpliwych i mało ruchliwych dzieci. Wymaga więcej czasu, jednak nie zawyża temperatury ciała.
- Mierzenie temperatury w ustach – trwa podobnie, jednak może być bardziej komfortowy dla dziecka. Odpowiedni dla starszych dzieci. Zawyża wynik średnio o 0,3 ºC.
- Pomiar temperatury w odbytnicy – odpowiedni w przypadku niemowląt. Najlepiej mierzyć w ten sposób temperaturę u dzieci do 3. roku życia. Umożliwia najszybsze uzyskanie wyniku, choć jest on zawyżony o 0,5 ºC.
Podczas informowania lekarza o temperaturze dziecka należy doprecyzować, jaką metodą był wykonywany pomiar gorączki.
Wysoka gorączka u dziecka – co robić?
Kiedy dziecko gorączkuje, zmartwieni rodzice wyczekują, kiedy leki przeciwgorączkowe zaczną działać. W tym czasie można jednak dodatkowo zadbać o komfort malucha:
- Nawadniać dziecko – nadmierna potliwość spowodowana gorączką prowadzi do niebezpiecznego odwodnienia organizmu. Dlatego u dzieci z gorączką należy zwiększyć podaż płynów. Najlepiej poić dziecko czystą wodą, jednak może ono odmawiać picia. Wówczas warto uatrakcyjnić smak wody, dodając do niej kilka kropel soku z cytryny lub soku z malin. Dzieciom z gorączką można podawać także niesłodzone herbatki owocowe, rozcieńczane soki albo mleko z miodem.
- Chłodne okłady na czoło – pomagają zbijać gorączkę, przynosząc ulgę dziecku. Mokre ręczniki należy zmieniać średnio co 15 minut.
- Kąpiel w wodzie o temperaturze niższej o 2ºC od temperatury ciała – również pomaga w obniżeniu gorączki, jednak nie jest wskazana u mocno osłabionych dzieci.
- Wypoczynek w łóżku – dzieci gorączkujące powinny wypoczywać. Na ogół nie sprawia to problemu, ponieważ maluchy są zmęczone i przesypiają większość choroby.
- Utrzymywanie stałej temperatury otoczenia – temperatura pomieszczenia, w którym wypoczywa dziecko z gorączką, nie powinna przekraczać 20ºC.
- Regularne wietrzenie pomieszczeń – świeże powietrze pozytywnie wpływa na proces zdrowienia.
- Nawilżanie powietrza – odpowiednia wilgotność powietrza ułatwia dziecku oddychanie.
- Regularna wymiana piżamy i pościeli – przepocone ubranka i pościel magazynują drobnoustroje i sprawiają maluchom dyskomfort.
- Regularne, lekkostrawne posiłki – dzieci gorączkujące mają większe zapotrzebowanie kaloryczne, dlatego warto zachęcać je do jedzenia. Nie należy jednak karmić dziecka na siłę.
- Nieprzegrzewanie – chociaż gorączka pomaga organizmowi w uporaniu się z chorobą, nie należy dodatkowo podnosić jej poprzez zbyt ciepły ubiór dziecka.
- Postępowanie podczas drgawek gorączkowych – jeżeli u dziecka pojawiają się drgawki wywołane gorączką, nie panikuj. Nie pozostawiają one trwałego śladu na zdrowiu, jednak należy zadbać o bezpieczeństwo malucha. Połóż dziecko na boku na podłodze i asekuruj przed ewentualnymi uderzeniami. Wezwij pogotowie ratunkowe albo lekarza.
Zbijanie gorączki u dzieci lekami
Leki przeciwgorączkowe dla dzieci to specjalne preparaty, które zawierają odpowiednie dawki paracetamolu lub ibuprofenu. Wymagają szczególnie precyzyjnego dawkowania – należy dostosowywać je do masy ciała. Dzieciom przed ukończeniem 12 roku życia nie podajemy również aspiryny. Na ogół doustne leki przeciwgorączkowe działają w ciągu 30-60 minut od podania i obniżają gorączkę na kolejne 4 -6 godziny. Mają także dodatkowe działanie przeciwzapalne. Przykładem preparatu przeciwgorączkowego jest Pedicetamol – jego bezpieczna dla niemowląt formuła zawiera skoncentrowany paracetamol. Dzięki temu wymaga niewielkiej ilości płynu do połknięcia, który zakrapia się do buzi dziecka za pomocą pipety. Częstą formą leku przeciwgorączkowego są czopki, których podawanie zaleca się w szczególności niemowlętom. Leków przeciwgorączkowych nigdy nie podajemy bez konsultacji z lekarzem. Należy przestrzegać zaleceń pediatry i stosować się do instrukcji dołączonej do opakowania leku.
Objawy gorączki u dziecka
Omawiając wszystko o gorączce, nie sposób pominąć kluczowej kwestii, jakiej są jej objawy. Przykładowo jeśli rodzice znajdują się z dzieckiem poza domem i nie mają pod ręką termometru, gorączkę można zidentyfikować także na wiele innych sposobów. Poniższe objawy mogą świadczyć o gorączce u dziecka (zwłaszcza, jeśli ze sobą korelują). Na ogół pierwsze objawy gorączki u niemowlaka to:
- rozpalone czoło,
- czerwone wypieki na twarzy,
- oddychanie przez usta,
- nadmierna potliwość,
- apatyczne zachowanie,
- senność,
- marudność,
- popłakiwanie,
- czerwone, szkliste oczy,
- szybki i płytki oddech,
- komunikowanie przez dziecko, że jest mu zimno lub ma dreszcze.
Gorączka u dzieci często występuje wieczorem albo w nocy.
Niepokojące objawy gorączki u dziecka
Wyżej wymienione objawy gorączki u dziecka są całkowicie naturalne i nie powinny wzbudzać większego niepokoju. Jednak mogą pojawić się także poważne objawy gorączki, których nie należy bagatelizować i powinno się jak najszybciej zgłosić do lekarza. To przede wszystkim:
- trudności w oddychaniu,
- dolegliwości bólowe: ucha, głowy lub gardła,
- odwodnienie (suchość w ustach, ciemnożółty mocz),
- wymioty lub biegunka,
- omamy i halucynacje,
- sztywność karku,
PEDICETAMOL
paracetamolum 100mg/ml
roztwór doustny
Wskazania do stosowania: leczenie objawowe gorączki trwającej nie dłużej niż 3 dni oraz bólu o nasileniu łagodnym do umiarkowanego.
Podmiot Odpowiedzialny: „Polski Lek-Dystrybucja” Sp. z o.o.
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.”