Jedną z podstawowych metod określenia bieżącego stanu zdrowia jest pomiar temperatury ciała. Określony wynik może sygnalizować na przykład chorobę lub postępy leczenia. Chociaż większość osób ma w domu termometr, nie każdy wie, jak prawidłowo interpretować wynik, który wskazuje. W Polsce częstą praktykę stanowi podawanie leków przeciwgorączkowych na wyrost, czyli przy stanie podgorączkowym. Nie jest to dobre postępowanie, ponieważ przeciwdziała prawidłowemu funkcjonowaniu układu odpornościowego. Wobec tego od ilu stopni jest gorączka i jak należy z nią postępować? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym artykule.
Gorączka czy jeszcze stan podgorączkowy?
Każdy organizm inaczej reaguje na zmiany w temperaturze ciała. Niektórzy źle czują się już przy lekkim stanie podgorączkowym, a inni nie zauważają od razu, że mają gorączkę. Zawsze należy jednak pamiętać, że ostatecznie o gorączce decyduje nie to, jak się czujemy, a ile jest stopni na termometrze. Za prawidłową temperaturę ciała uznaje się wartość 36,6 ºC – to tzw. fizjologiczna norma. Jeśli temperatura ciała przekracza wartość 37 ºC, mowa o stanie podgorączkowym. A od ilu stopni jest gorączka? Występuje powyżej 38 ºC. Wysoka gorączka to ta powyżej 39,5 ºC. Gdy temperatura zbliża się do 40,0 ºC szczególnie należy dążyć do jej zbijania. Wynika to z faktu, że gorączka nadmierna (41 ºC) wprowadza organizm w stan tzw. hipertermii i bezpośrednio zagraża życiu.
Na co zwracać uwagę podczas mierzenia temperatury?
Warto mieć na uwadze, że ogólnie przyjęta norma temperatury ciała człowieka, która wynosi 36,6 ºC może wahać się zależnie od różnych czynników takich jak wiek, płeć czy tryb życia. Co więcej, nikt nie ma stałej temperatury ciała przez całą dobę – niezależnie od tego, czy jest chory, czy zdrowy.
- Najniższa występuje w godzinach nocnych i wczesnoporannych, a najwyższa po południu, gdy ruszamy się i jemy.
- Temperatura ciała zmienia się także zależnie od temperatury otoczenia i aktywności fizycznej. Może być zawyżona po ciepłej kąpieli i zaniżona po zimowym spacerze.
- Dodatkowo należy brać poprawkę na to, że odczyt temperatury ciała różni się zależnie od miejsca pomiaru. Najniższy wynik pomiaru zawsze będzie pod pachą i na tętnicy skroniowej. Wyższy o kilka dziesiętnych stopnia pomiar odnotowuje się w jamie ustnej i uchu, a najwyższy w odbycie. To ważne informacje, ponieważ właśnie poprzez pomiar w odbycie na ogół ustala się, od ilu stopni jest gorączka u niemowlaka.
Jakie są objawy gorączki poza wysoką temperaturą?
Należy znać je w szczególności u dzieci, które nie mają jeszcze takiej świadomości własnego ciała i samopoczucia, by poinformować rodzica o tym, że mają gorączkę. Na ogół to poprzez obserwację widocznych objawów u dziecka rodzic podejmuje decyzję o użyciu termometru. Na podwyższony poziom temperatury ciała zarówno u maluchów, jak i u dorosłych wskazywać mogą:
- dreszcze i gęsia skórka,
- bladość skóry,
- bóle mięśniowe i tzw. łamanie w kościach,
- uczucie zimna nieadekwatne do temperatury otoczenia,
- nadmierna potliwość,
- szkliste oczy,
- senność,
- brak apetytu,
- ból głowy,
- nudności.
Dzieci mające gorączkę lub stan gorączkowy są dodatkowo bardziej płaczliwe. Dotyczy to w szczególności niemowląt.
Temperatura u dziecka – właściwe postępowanie
W przypadku gorączki u dziecka rodzice zawsze powinni przestrzegać zaleceń lekarskich. Utrzymująca się temperatura 37 ºC u dziecka zazwyczaj nie stanowi wskazania do stosowania leków przeciwgorączkowych. Należy jednak zadbać o komfort pociechy i obserwować jej stan zdrowia, wykonując regularne pomiary temperatury. Dzieci ze stanem podgorączkowym powinny przede wszystkim odpoczywać w cieple. Zamiast zabaw opartych na aktywności fizycznej bardziej wskazane jest choćby oglądanie bajek w łóżku. Maluch powinien mieć zapewniony odpowiednio długi, spokojny sen. Należy dbać o nawodnienie dziecka i podawać mu ciepłe, lekkostrawne posiłki.
Od ilu stopni gorączka jest niebezpieczna?
Z powyższych akapitów wiemy już, że wysoka gorączka to ta powyżej 39,5 ºC, a temperatura powyżej 40,0 ºC zaczyna zagrażać zdrowiu i życiu. W przypadku dzieci należy jednak reagować wcześniej, szczególnie dążąc do zbijania wysokiej temperatury. Wynika to z faktu, że niemowlęta mają słabo wykształcony ośrodek termoregulacji organizmu i przez to są bardziej narażone na negatywne skutki gorączki. Zmartwieni wysoką temperaturą u swojego dziecka rodzice zastanawiają się, kiedy trzeba iść do lekarza z gorączką dziecka. To, czy gorączka u noworodka jest groźna, zależy przede wszystkim od postępowania rodziców. Jeśli gorączka dotyczy malutkich dzieci, które chorują pierwszy raz, wizyta lekarska jest wskazana bez względu na wysokość gorączki. Pediatra zbierze wywiad, zbada dziecko i zaleci bezpieczne postępowanie. Przede wszystkim polega ono na podawaniu leków przeciwgorączkowych zgodnie z zaleceniami lekarza.