Co to gorączka połogowa?

Po porodzie (zarówno siłami natury, jak i formie cesarskiego cięcia) organizm kobiety przechodzi przez czas połogu. To wymagający okres, którego nie należy bagatelizować, ponieważ to właśnie on prowadzi do powrotu funkcjonowania ciała matki sprzed ciąży. W czasie połogu następuje szereg naturalnych procesów takich jak wydalanie pozostałości po ciąży, obkurczanie się macicy i gojenie się ran. Nawet prawidłowo przebiegający połóg stanowi duże obciążenie dla zdrowia i samopoczucia kobiety. Towarzyszą mu nieprzyjemne dolegliwości, takie jak krwawienia oraz bóle skurczowe. Objawem standardowym połogu z pewnością nie jest jednak gorączka połogowa. Jeśli występuje, należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Gorączka połogowa – co to takiego?

Gorączka w połogu stanowi powikłanie, które może wystąpić u kobiety po porodzie. Wysoka temperatura ciała przekraczająca 39 °C informuje o tym, że mogło dojść do tzw. zakażenia  połogowe. W organizmie może toczyć się stan zapalny, który wynika z kolonizacji bakteryjnej. Zwykle odpowiada za nią kilka szczepów bakterii tlenowych, na przykład Eschericha coli, Proteus spp., Klebsiella spp., Pseudomonas spp., Streptococcus, Staphylococcus aureus. Rzadziej zakażenie połogowe wynika z kolonizacji bakterii beztlenowych, takich jak Clostridium difficile czy Bacteroides fragilis. Wymienione bakterie mogą namnażać się w:

• ranie krocza – po nacięciu lub pęknięciu podczas porodu,
• ranie operacyjnej po cesarskim cięciu,
• uszkodzonej błonie śluzowej macicy,
• cewce moczowej i pęcherzu,
• piersiach – w wyniku zastojów pokarmowych.

Należy mieć na uwadze, że gorączka połogowa może wystąpić na każdym etapie połogu:

• bezpośrednim – w pierwszej dobie po urodzeniu dziecka,
• wczesnym – w ciągu tygodnia od porodu,
• późnym – od 2. do 6. tygodnia po porodzie.

Na każdym etapie połogu gorączka połogowa i zakażenie połogowe nie powinny być bagatelizowane i wymaga konsultacji z lekarzem.  .

Jakie mogą być przyczyny gorączki połogowej?

Istnieje wiele potencjalnych przyczyn gorączki połogowej, dlatego kobieta po porodzie powinna bacznie obserwować swój stan zdrowia i na bieżąco konsultować go z lekarzem. Zwykle za zakażenie połogowe odpowiadają:

• zaawansowane rany poporodowe, na przykład pęknięcia krocza,
• nieprawidłowe gojenie się rany po cesarskim cięciu,
• duża utrata krwi podczas porodu,
• dodatkowe zabiegi położnicze,
• niewłaściwe opróżnianie piersi podczas karmienia,
• infekcje przyniesione,
• osłabiony układ odpornościowy kobiety,
• późny krwotok połogowy,
• zatrzymanie odchodów połogowych.

Zależnie od przyczyny gorączki połogowej lekarz może zalecić różne postępowanie. Przykładowo w przypadku zastojów pokarmowych wskazane jest częstsze przystawianie dziecka do piersi i zmienianie pozycji karmienia. Na dolegliwości bólowe piersi pomóc mogą zimne okłady. Zawsze należy mieć jednak na uwadze, że jakiekolwiek leczenie gorączki połogowej powinno przebiegać pod nadzorem specjalisty.

Gorączka połogowa objawy

Bezpośrednim objawem gorączki połogowej jest podwyższona temperatura ciała. Mogą towarzyszyć jej: ogólne rozbicie, dreszcze, osłabienie, suchość w ustach, przyspieszone tętno, nudności, wymioty oraz płytki oddech. Zakażenie połogowe wiąże się także z dodatkowymi objawami, które pomagają nakierować na miejsce występowania infekcji. To między innymi:

• upławy o nieprzyjemnym zapachu,
• nagła zmiana lub całkowity brak upławów,
• krwotoki,
• obrzęk i zaczerwienienie ran poporodowych lub pooperacyjnych,
• ból powłok brzusznych, 
• ból podczas oddawania moczu,
• ból i obrzęk piersi,
• ropne wysięki.

Gorączka połogowa a odchody połogowe

Często zakażenie połogowe wiąże się z nieprawidłowym wydalaniem odchodów połogowych, które występują zarówno po porodzie naturalnym, jak i po cesarskim cięciu. Stanowią one naturalną wydzielinę z jamy macicy, która po porodzie obkurcza się i oczyszcza poprzez pochwę. To właśnie na podstawie oceny koloru oraz ich  zapachu można ocenić, czy połóg przebiega prawidłowo. Zdrowe odchody połogowe przypominają obfite krwawienia miesięczne. Zawierają w głównej mierze krew z domieszką śluzu oraz błon płodowych. U kobiet po cesarskim cięciu mogą zawierać również widoczne fragmenty tkanek. Kolor odchodów połogowych zmienia się z czasem. Po ok. 7. dniach wydzielina blednie, a następnie ciemnieje do koloru brązowo-czerwonego. Ostatecznie przybiera białą, śluzową barwę. Długość oczyszczania się jamy macicy stanowi kwestię indywidualną. U niektórych kobiet odchody połogowe ustępują w ciągu 2 tygodni od porodu, a u innych utrzymują się nawet do końca połogu. Zwykle na odchody połogowe kobieta zużywa 8-10 wkładek poporodowych. Więcej wydzieliny może pojawiać się w trakcie wysiłku fizycznego i karmienia piersią, gdy skurcze macicy wzmagają.

Gorączka połogowa a zmiany w odchodach połogowych

O zakażeniu połogowym może informować nieprawidłowy stan odchodów połogowych, czyli ich:

• zmieniony kolor – najczęściej zielonkawy,
• przykry zapach – przywodzący na myśl ropną wydzielinę lub psujące się tkanki,
• nagłe zmiany w ilości odchodów połogowych – o charakterze krwotocznym lub zanikowym,
• duża ilość skrzepów krwi,
• ropne wysięki.

Gorączka połogowa – jakie jest ryzyko? 

Jeśli gorączka w połogu wynika z zakażenia połogowego, konieczna jest jak najszybsza interwencja lekarska. Początkowo niewielka infekcja bakteryjna może spowodować jednak szereg poważnych komplikacji zdrowotnych. Z tego powodu bardzo ważne jest, żeby kobieta w tym czasie nie bagatelizowała żadnych objawów i była w stałym kontakcie z lekarzem prowadzącym. Jej zdrowie jest najważniejsze.   

Leczenie gorączki połogowej

W porę zdiagnozowane zakażenie połogowe umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia, które przynosi szybkie rezultaty i powrót do zdrowia. Dlatego tak ważne jest niezwlekanie z diagnostyką na wczesnym etapie zakażenia. Niestety, leczenie gorączki połogowej wymaga jak najszybszej hospitalizacji. Ze względu na zwiększone ryzyko kobieta wymaga ścisłej opieki i nie stosuje się w tej kwestii leczenia ambulatoryjnego. Wszystko po to, by uniknąć ogólnoustrojowej infekcji i bezpośredniego zagrożenia życia kobiety. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza, który wykona posiew badanego materiału do antybiogramu w celu dopasowania jak najskuteczniejszego leczenia. Oprócz antybiotykoterapii w gorączce połogowej lekarze stosują także leczenie objawowe. Jeśli gorączka połogowa jest wysoka, konieczny jest jak najszybszy kontakt ze specjalistą. Można również od razu udać się do szpitala.

Stan podgorączkowy w połogu – co robić?

Również stan podgorączkowy w połogu nie powinien być bagatelizowany przez kobietę i jej bliskich. Zwykle to właśnie podwyższona temperatura ciała stanowi jeden z pierwszych objawów rozwijającej się w organizmie infekcji. Z tego powodu nie należy zwlekać z konsultacją lekarską w sytuacji, gdy podwyższona temperatura ciała utrzymuje się dłużej niż 1-2 doby lub przekracza 37,6 °C.

Jak zapobiec gorączce połogowej?

Niestety, nie można mieć całkowitego wpływu na niewystąpienie gorączki połogowej. Często wynika ona z przyczyn zupełnie niezależnych od działań kobiety i jej bliskich. Z całą pewnością jednak troska o dobrostan mamy w okresie połogu zmniejsza ryzyko wystąpienia wielu przykrych komplikacji zdrowotnych. Z tego względu po porodzie warto postawić na profilaktykę i zadbać o:

• Odpoczynek – chociaż opieka nad noworodkiem jest absorbująca, wolny czas kobiety w okresie połogu powinien przebiegać przede wszystkim z myślą o relaksie i regeneracji. Z tego względu na czas połogu warto ograniczyć wykonywanie standardowych obowiązków domowych, takich jak sprzątanie czy gotowanie. Po nieprzespanej nocy z całą pewnością przyda się dłuższa drzemka w ciągu dnia. 
• Wartościowe odżywianie – przybranie masy ciała przez kobietę w ciąży stanowi całkowicie naturalny proces i w okresie połogu z całą pewnością nie należy dążyć do utraty masy ciała. Wręcz przeciwnie – kobieta powinna spożywać pełnowartościowe posiłki, które dostarczą jej niezbędnej energii oraz składników odżywczych niezbędnych dla prawidłowej regeneracji. Miej na uwadze, że w związku z karmieniem piersią wzrasta zapotrzebowanie kaloryczne Twojego organizmu. 
• Właściwą pielęgnację ran poporodowych i pooperacyjnych – należy zwrócić szczególną uwagę na higienę i stosować się do zaleceń lekarskich. Kobieta nie powinna rezygnować z aplikowania ewentualnych maści i innych preparatów zaleconych przez specjalistę.
• Dobre samopoczucie – obniżony nastrój towarzyszy wielu kobietom w okresie połogu. Z tego powodu wskazane jest troszczenie się nie tylko o malucha, który przyszedł na świat, ale również o siebie. W wolnym czasie warto postawić na swoje ulubione aktywności, na przykład czytanie książki, oglądanie serialu czy spacer na świeżym powietrzu. Jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań zdrowotnych, nie należy rezygnować ze smacznego jedzenia i spotkań z bliskimi, jeśli sprawiają radość. 
• Wsparcie bliskich – partner, mama lub inne osoby z najbliższego grona kobiety po porodzie powinny pomagać w angażującej opiece nad noworodkiem. Nie należy bać się prosić o pomoc, gdy czuje się, że pora odpocząć.

Czego nie robić w czasie połogu?

Aby organizm kobiety prawidłowo regenerował się w okresie połogu, należy wstrzymać się także z wykonywaniem niektórych czynności. Mogą one doprowadzić do uszkodzenia gojących się ran poporodowych lub powstania infekcji bakteryjnej. Z tego względu w ciągu 6. tygodni od porodu kobieta nie powinna:

• współżyć,
• podnosić ciężkich przedmiotów,
• kąpać się w wannie i chodzić na basen,
• ćwiczyć, w szczególności mięśni brzucha,
• stosować tamponów,
• odchudzać się.