Podstawą dbania o dobrostan małego dziecka jest zapewnianie mu komfortu cieplnego. Wielu rodziców skupia się przede wszystkim na to, aby dziecku nie było zimno. Warto jednak mieć również na uwadze, aby nie doprowadzić do przegrzania organizmu u niemowlaka. To szczególnie niekorzystne u małych dzieci, które nie mają jeszcze w pełni rozwiniętego systemu termoregulacji. Kiedy może dojść do przegrzania i jak mu zapobiegać? Odpowiadamy w niniejszym artykule.
Kiedy może wystąpić przegrzanie dziecka?
Zjawisko hipertermii, czyli przegrzania organizmu, występuje u ludzi i zwierząt w każdym wieku. W przeciwieństwie do gorączki podczas hipertermii nadmierna temperatura ciała wynika z czynników zewnętrznych. Przegrzanie znacznie częściej występuje jednak u dzieci niż u osób dorosłych. Jest to spowodowane tym, że:
- Dzieci mają nie całkowicie rozwinięty system termoregulacji ciała.
- Maluchy nie zawsze potrafią zakomunikować, że jest im za gorąco. Dotyczy to w szczególności niemowląt.
- Opiekunowie mają tendencję do zbyt ciepłego ubierania swoich dzieci.
Jakie sytuacje stwarzają ryzyko hipertermii u dziecka?
Istnieje wiele różnych okoliczności, gdy może wystąpić przegrzanie organizmu u dziecka. Najczęściej dochodzi do niego w sytuacji zbyt ciepłego ubioru malucha, który nie jest dostosowany do aktualnych warunków pogodowych. Ryzyko wystąpienia hipertermii stwarza również:
- Wsiadanie z dzieckiem do rozgrzanego samochodu.
- Korzystanie z niewentylowanego fotelika samochodowego.
- Niezakładanie dziecku czapeczki podczas spędzania czasu na słońcu.
- Spacer w ciepły dzień z dzieckiem w gondoli.
- Korzystanie z wózka ze zbyt wąskim daszkiem lub słabą wentylacją.
- Zbyt ciepła woda podczas kąpieli dziecka.
- Pozostawianie malucha przez dłuższy czas na pełnym słońcu, na przykład w piaskownicy.
Przegrzanie organizmu u dziecka objawy
Jak każdy człowiek dziecko może doświadczyć uczucia gorąca, jednak jeśli nie potrafi mówić, może nie być w stanie zakomunikować tego swojemu rodzicowi. Starsze dzieci po prostu powiedzą rodzicom, że jest im za gorąco, chociaż zawsze warto od czasu do czasu zapytać, jak się czują. Zaabsorbowane zabawą mogą nie zwracać uwagi na to, że robi się za ciepło. Z kolei młodsze dzieci, które jeszcze nie mówią, najczęściej sygnalizują hipertermię poprzez płacz i ogólne rozdrażnienie. Niekiedy rodzice źle interpretują te komunikaty i doszukują się w nich zupełnie czego innego, na przykład głodu, kolki albo zmęczenia. Maluchy mogą jednak również nie dawać żadnych szczególnych sygnałów – będąc senne, apatyczne i nie mając apetytu. Warto zatem bacznie obserwować dziecko i zwracać uwagę także na fizyczne objawy przegrzania. To przede wszystkim:
- Zaczerwieniona skóra na twarzy, w szczególności na policzkach.
- Widoczny pot: na czole, karku, włosach, dłoniach oraz stopach.
- Potówki (czerwone krostki na skórze).
- Objawy odwodnienia: sucha pieluszka, nadmierne pragnienie.
- Stan podgorączkowy lub gorączka.
Czym grozi przegrzanie dziecka?
Hipertermia organizmu u dziecka jest równie niebezpieczna co hipotermia. Największe zagrożenie stwarza dla zdrowia i życia małych niemowląt i noworodków. Gdy temperatura ciała wzrasta powyżej normy, zaburzeniu ulegają naturalne procesy w organizmie. Przegrzanie dziecka może doprowadzić do udaru cieplnego, któremu towarzyszy wysoka gorączka. Jeśli temperatura ciała maluszka przekracza 40ºC, reaguj natychmiast.
Przegrzanie dziecka – co robić?
Przede wszystkim zadbaj o przywrócenie komfortu termicznego maluszka. Poszukaj chłodnego, zacienionego miejsca, do którego możecie się udać. Zdejmij jego za ciepłą, przepoconą odzież. Daj dziecku pić i zapewnij mu dopływ świeżego powietrza. Jeśli Twoje dziecko uległo przegrzaniu, w miarę możliwości sprawdź temperaturę jego ciała. Zależnie od wyniku pomiaru można podjąć decyzję o konieczności interwencji lekarza. Pomiar temperatury wykonaj na czole maluszka, a jeżeli nie masz przy sobie termometru, sprawdź ciepłotę karku dziecka. Jeśli podwyższonej temperaturze towarzyszą niepokojące objawy, takie jak:
- wymioty,
- krwawienie z nosa,
- omdlenia,
koniecznie udaj się do lekarza lub zadzwoń na pogotowie. Zanim dotrzesz do lekarza, stosuj mokre, chłodne okłady na czoło, kark oraz pachwiny dziecka. Pomoże to przyspieszyć schłodzenie przegrzanego organizmu.
Przegrzanie organizmu u dziecka a leki
Pamiętaj, że podawanie leków dzieciom poniżej 3. roku życia może odbywać się tylko po konsultacji z lekarzem. Z tego powodu nie stosuj na własną rękę leków przeciwgorączkowych u malucha, który doświadczył przegrzania. Jeśli zależy Ci na czasie, możesz odbyć konsultację telefoniczną z pediatrą. Specjalista może zalecić podanie leku przeciwgorączkowego. Jeśli dziecko jest małe, prawdopodobnie będzie to mała ilość roztworu podawana kroplomierzem lub strzykawką. Bardzo ważne dla bezpieczeństwa dziecka jest ścisłe stosowanie się do zaleceń dotyczących dawkowania.
Przegrzanie organizmu u dziecka ile trwa?
Aby organizm dziecka uległ przegrzaniu, nie potrzeba wiele czasu. Jednak samo ustąpienie objawów hipertermii może trwać znacznie dłużej. Zależy to od stopnia przegrzania malucha i indywidualnych czynników. Zwykle niepokojące objawy ustępują w ciągu kilku godzin, jednak jeśli wystąpiła wysoka temperatura, powrót do zdrowia może zająć dziecku nawet kilka dni. Nagłe objawy mogą stosunkowo szybko ustąpić, jeśli będziesz właściwie postępować. Z tego powodu warto być przygotowanym na tego rodzaju sytuacje.
Jak zapobiegać przegrzaniu u dziecka?
Ochrona przed nadmiernym ciepłem jest równie ważna co zabezpieczenie dziecka przed chłodem. Zawsze bacznie obserwuj malucha i reaguj na zmiany temperatury otoczenia, w jakim się znajduje. Profilaktycznie przed przegrzaniem:
- Zapewnij właściwą cyrkulację powietrza w otoczeniu dziecka, na przykład w wózku lub samochodzie.
- Nie pozostawiaj dziecka przez dłuższy czas w miejscu wyeksponowanym na promienie słoneczne, na przykład w łóżeczku przy oknie.
- Bezwzględnie nie zostawiaj malucha samego w samochodzie, niezależnie od włączonej klimatyzacji czy uchylonych okien.
- Daj dziecku pić od razu, gdy sygnalizuje taką potrzebę. Dotyczy to również niemowląt, które są karmione piersią. Mogą częściej domagać się posiłku.
- Latem zakładaj dziecku ubranka z przewiewnych materiałów. Wybierz fotelik samochodowy z oddychającą tapicerką.
- W słoneczne dni dbaj o to, by dziecko miało na głowie jasną czapeczkę, która chroni małą główkę przed przegrzaniem.
- Rób postoje w cieniu podczas spacerów z wózkiem. To samo dotyczy drzemek dziecka.
- Ubieraj dziecko na cebulkę i w razie potrzeby zdejmuj nadmiar ubrań (na przykład gdy słońce wyjdzie zza chmur).
- Dobieraj odzież zarówno do warunków pogodowych, jak i aktywności dziecka. Przykładowo jeśli maluch przestał bawić się w piaskownicy i teraz gra w berka, zdejmij wierzchnią warstwę jego ubranka.
- Dbaj o prawidłową temperaturę powietrza w swoim domu. W ciągu dnia wskazane jest utrzymywanie 21-22ºC, a nocą 19-20ºC.
- Wietrz samochód przed podróżą, a w gorące dni korzystaj z klimatyzacji.
- Zawsze miej przy sobie butelkę z wodą, aby dbać o nawodnienie pociechy.
- Stosuj krem z filtrem na delikatną skórę dziecka – w ten sposób chronisz ją przed poparzeniami słonecznymi.
- Latem częściej zmieniaj dziecku pieluchy. Zapewnia to większą wentylację skóry i chroni przed odparzeniami.
- W miarę możliwości spędzaj z dzieckiem czas w cieniu, na przykład na plaży pod osłoną parasola.
- Poinstruuj osobę, z którą pozostawiasz dziecko, o właściwym ubiorze maluszka. Dotyczy to na przykład babć, które mają tendencję do ubierania swoich wnucząt w zbyt ciepłą odzież.