Kiedy temperatura ciała wzrasta, wiele osób ma tendencję do reagowania na wyrost. Tymczasem lekarze jasno wskazują, że leki przeciwgorączkowe należy stosować wyłącznie przy gorączce, a nie w przypadku stanu podgorączkowego. Zarówno gorączka, jak i stan podgorączkowy nie stanowią choroby. Oba to jednak częsty, ogólnoustrojowy objaw wzmożonej aktywności układu odpornościowego.
Czy stan podgorączkowy to gorączka?
Stan podgorączkowy może być mylony z gorączką, ponieważ daje podobne objawy, przede wszystkim dotyczące samopoczucia. W praktyce opiera się na tych samych mechanizmach działania układu odpornościowego, jednak o mniejszym nasileniu. Jesteś rodzicem i chcesz przeczytać więcej na ten temat? Przedstawiamy wszystko, co musisz wiedzieć, gdy dziecko ma gorączkę. Trudno wskazać, po czym można poznać stan gorączkowy. W odczuciu czoło może wydawać się rozpalone, jednak jedyna rzetelna metoda to w tej kwestii pomiar temperatury ciała.
Dlaczego zwykle nie należy zbijać stanu podgorączkowego?
Czując dyskomfort związany ze stanem podgorączkowym, chcemy szybko się go pozbyć. Taka droga na skróty nie jest jednak wskazana. Podwyższona temperatura organizmu stwarza warunki niesprzyjające dla namnażania się szkodliwych dla zdrowia drobnoustrojów. Niektóre bakterie mogą nawet ginąć. Z tego powodu zbyt wczesne stosowanie leków przeciwgorączkowych może zakłócać prawidłową pracę układu odpornościowego i utrudniać zwalczenie pierwotnej przyczyny stanu podgorączkowego.
Kiedy jest stan podgorączkowy, a kiedy gorączka?
To, od ilu stopni jest gorączka, zależy od stosowanej metody pomiaru. Jeżeli używasz termometru do mierzenia temperatury pod pachą, prawidłowa ciepłota ciała wynosi 36,6°C. Podobny lub nieco niższy wynik przedstawi termometr bezdotykowy do mierzenia temperatury na czole. Z kolei wynik wyższy nawet o kilka kresek uzyskasz, mierząc temperaturę w ustach, uchu lub odbytnicy – weź to pod uwagę. Ponieważ większość osób najczęściej mierzy temperaturę pod pachą, a termometry cieczowe są najpowszechniej dostępne, uznaje się, że gorączka to temperatura powyżej 38°C. Zatem od ilu jest stan podgorączkowy? Na ogół mowa o wyniku powyżej 37°C, do temperatury 38°C.
Gorączka i stan podgorączkowy – objawy
Jak wcześniej wspomniano, gorączka i stan podgorączkowy mają podobne objawy, jednak o innym stopniu nasilenia. Wśród nich wymienić należy przede wszystkim:
- osłabienie,
- uczucie zimna i rozbicia,
- drżenie mięśni szkieletowych,
- gęsią skórę
- i bladość.
Zależnie od przyczyny gorączki lub stanu podgorączkowego mogą współwystępować także dodatkowe objawy, takie jak ból głowy, katar, kaszel lub dolegliwości ze strony przewodu trawiennego. Zwykle to właśnie one wskazują na potencjalną przyczynę gorączki, ułatwiając diagnostykę oraz dobór metod leczniczych.
Gorączka i stan podgorączkowy – możliwe przyczyny
- infekcja (bakteryjna, wirusowa, grzybicza),
- zatrucie pokarmowe,
- reakcja alergiczna,
- przegrzanie organizmu,
- efekt stosowania niektórych leków,
- silny lub długotrwały stres,
- choroba autoimmunologiczna.
Jak widzisz, istnieje wiele potencjalnych przyczyn gorączki, które znacznie różnią się od siebie. Właśnie dlatego tak ważna jest rzetelna diagnostyka lekarska w celu dobrania odpowiedniej formy leczenia. W większości gorączkę leczy się objawowo, jednak niekiedy konieczne jest w pierwszej kolejności wyeliminowanie jej pierwotnej przyczyny, ponieważ samo leczenie objawowe może nie przynieść oczekiwanych rezultatów.
Gorączka i stan podgorączkowy w ciąży
Zmiany hormonalne podczas ciąży mogą przyczyniać się do podwyższonej ciepłoty ciała: z 36,6°C do nawet 37-37,5°C. Ponieważ stan podgorączkowy może mieć także inne przyczyny (wymienione wyżej), najlepiej udać się na wizytę do lekarza. Jeszcze pilniejszej konsultacji wymaga gorączka w ciąży – stan stwarzający zagrożenie dla zdrowia zarówno matki, jak i rozwijającego się w jej łonie płodu. W ciąży można stosować np. standardowy przeciwgorączkowy paracetamol po konsultacji z lekarzem.. Tylko lekarz może zalecić stosowanie bezpiecznego preparatu.
Inne czynniki wpływające na zmiany temperatury
Drobne wahania ciepłoty ciała występują każdego dnia, mając związek z temperaturą otoczenia, aktywnością fizyczną oraz innymi czynnikami. Zwykle najniższa temperatura ciała występuje wczesnym rankiem, a najwyższa wieczorem. Ciekawy przykład stanowi także wpływ hormonów na temperaturę ciała kobiet. Rosnący poziom estrogenów i spadek progesteronu w ostatniej fazie cyklu menstruacyjnego może powodować stan podgorączkowy.
Jak postępować z gorączką i stanem gorączkowym?
W przypadku gorączki lub stanu podgorączkowego wskazane są sen i odpoczynek. Należy dbać o prawidłowe nawodnienie i komfort termiczny. W odróżnieniu od stanu podgorączkowego gorączka wymaga zbijania temperatury, dlatego najlepiej zgłosić się do lekarza po odpowiedni środek. Specjalista zleci stosowanie wybranych leków przeciwgorączkowych i określi ich bezpieczne dawkowanie. Zależnie od diagnozy może przepisać również dodatkowe środki farmaceutyczne. Stan podgorączkowy należy obserwować. Najlepiej mierzyć temperaturę co najmniej 2 razy dziennie: rano i po południu.
Co stosować na gorączkę?
Jak wcześniej ustaliliśmy, przy stanie podgorączkowym nie stosujemy leków przeciwgorączkowych (chyba że lekarz zdecyduje inaczej). W przypadku gorączki najczęściej stosowane leki pomagające obniżyć temperaturę ciała to niesteroidowe leki przeciwzapalne. Blokują one produkcję prostaglandyn, które rozszerzają naczynia krwionośne i przyczyniają się do podwyższonej ciepłoty ciała. Do takich leków należą między innymi:
- kwas acetylosalicylowy,
- ibuprofen,
- naproksen.
Właściwości przeciwzapalnych nie ma paracetamol, który również zawiera wiele preparatów przeciwgorączkowych.
Przewlekły stan podgorączkowy i zmęczenie – możliwe przyczyny
Krótkotrwały wzrost ciepłoty ciała nie stanowi powodu do niepokoju. Może wynikać z wielu czynników, także ze wzmożonej aktywności fizycznej. Jednak przewlekle podwyższona temperatura nie powinna być bagatelizowana. Utrzymujący się stan podgorączkowy może świadczyć na przykład o toczącym się w organizmie stanie zapalnym, który wymaga diagnostyki i dopasowania odpowiedniej formy leczenia. Jeśli obserwujesz u siebie podwyższoną temperaturę przez czas dłuższy niż kilka dni, koniecznie umów się na wizytę lekarską.
Utrzymująca się gorączka – kiedy do lekarza?
W niektórych przypadkach, pomimo stosowanego leczenia, może występować utrzymująca się gorączka. Taki stan również wymaga ponownej wizyty u lekarza. Specjalista może rozszerzyć diagnostykę, aby ustalić jego przyczynę. To szczególnie ważne, jeżeli występuje gorączka bez innych objawów. Sprawdź, ile może trwać gorączka u dorosłego, by reagować o właściwej porze.
Jak przeciwdziałać stanowi podgorączkowemu i gorączce?
Skłonność organizmu do występowania stanu podgorączkowego i gorączki zależy od kondycji systemu immunologicznego. Dbając na co dzień o swoją odporność, możesz w znaczny sposób ograniczyć niepożądane symptomy. W tym celu:
- Stosuj zdrową dietę opartą na świeżych warzywach, owocach, produktach pełnoziarnistych, chudym mięsie, rybach, orzechach i tłoczonych na zimno olejach.
- Dbaj o prawidłowe nawodnienie, co dla osoby dorosłej oznacza wypijanie co najmniej 1,5-2 l wody dziennie.
- Utrzymuj regularną aktywność fizyczną – Światowa Organizacja Zdrowia zaleca co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo.
- W ciągu doby przeznaczaj 7-9 godzin czasu na sen – najlepiej w nocy, bez przebudzeń.
- Unikaj stresu, a jeśli go doświadczasz, wdróż odpowiednie techniki relaksacyjne.
- Ubieraj się adekwatnie do warunków pogodowych.
- Zwracaj uwagę na prawidłową higienę, między innymi na mycie rąk po powrocie do domu i przed posiłkami.
- Jeśli to możliwe, unikaj osób chorych, które mogą zarażać.