Ząbkowanie to trudny czas dla dziecka, a także dla rodziców. U malucha mogą pojawić się wówczas objawy takie jak gorączka i wysypka, a dolegliwości bólowe powodują płacz, brak apetytu i złe samopoczucie. Radzimy, jak pomóc maluszkowi, gdy pojawiają się typowe objawy ząbkowania, i jakie leki można podawać, by obniżyć gorączkę i ulżyć dziecku w bólu.
Ząbkowanie u dziecka – kiedy?
Ząbkowanie to u każdego malucha sprawa indywidualna. Zazwyczaj pierwsze ząbki wyrzynają się, gdy dziecko ma 4-6 miesięcy, ale mogą pojawić się wcześniej, nawet w 2. miesiącu życia. Mogą też zacząć pojawiać się nieco później, po 6. miesiącu życia. Niepokój rodziców powinna wzbudzić sytuacja, gdy dziecko nie zaczęło ząbkować, mimo że ma już rok.
Najczęściej ząbkowanie przebiega stopniowo, ale może zdarzyć się tak, że wszystkie zęby zaczynają pojawiać się w tym samym czasie, co powoduje spory stres zarówno u dziecka, jak i jego opiekunów.
Dolegliwości bólowe są w takim przypadku znacznie bardziej dokuczliwe, może pojawić się gorączka i apatyczność lub nadmierne pobudzenie. Zazwyczaj jednak ząbkowanie przebiega według schematu 4 zęby co 4 miesiące. Do 30. miesiąca życia większość dzieci ma już komplet 20 mlecznych zębów. Jako ostatnie zwykle pojawiają się zęby trzonowe2.
Jak rozpoznać ząbkowanie u dziecka?
Objawy ząbkowania są dość charakterystyczne, choć trudno podać pełną i obowiązującą w każdym przypadku ich listę. Pierwsze typowe objawy przy ząbkowaniu to zmiana wyglądu dziąseł dziecka. Stają się one lekko czerwone lub fioletowe (jakby zasiniaczone), spuchnięte i rozpulchnione.
Przy ząbkowaniu często pojawiają się dolegliwości bólowe, które niemowlę sygnalizuje płaczem. Ból może towarzyszyć ząbkowaniu od samego jego początku (wzrastania zalążka) aż do procesu wyrzynania się zęba z dziąsła. Maluch staje się niespokojny, może też mieć podwyższoną temperaturę.
Częste objawy ząbkowania to także zwiększona produkcja śliny, wysypka wokół ust, brak apetytu i wkładanie rąk do ust1. Dziecko może być apatyczne lub nadmiernie pobudzone, część maluchów łapie się też z bólu odruchowo za uszy. U starszych dzieci objawy ząbkowania mogą obejmować także ból brzucha i luźne stolce1, co spowodowane jest przeżywanym przez nie stresem.
Gorączka przy ząbkowaniu – czy to powód do zmartwień?
Gorączka przy ząbkowaniu to naturalny objaw i w większości przypadków nie jest powodem do niepokoju. Kiedy zaczynają wyrzynać się pierwsze ząbki, w organizmie dziecka produkowane są substancje odpowiedzialne za stan zapalny (prostaglandyny), które działają także na ośrodek termoregulacji, stąd podwyższona temperatura.
Jeśli bierzemy pod uwagę typowe objawy ząbkowania, gorączka będzie wymieniana w pierwszej kolejności. Jednak gdy temperatura przekracza 38 stopni Celsjusza, należy skonsultować się z lekarzem pediatrą i zadbać o to, by dziecko się nie odwodniło. W czasie ząbkowania niekiedy dochodzi do infekcji, które mogą być przyczyną wysokiej gorączki, przyczyny wysokiej temperatury mogą też być inne niż ząbkowanie.
Co zrobić, jeśli Twoje dziecko ząbkuje?
Ząbkującemu maluchowi można ulżyć na wiele sposobów. Dobrą metodą jest przecieranie dziąseł dziecka przestudzonym naparem z rumianku i dawanie mu schłodzonych w lodówce gryzaczków. Można też podawać dziecku paracetamol, lek o działaniu przeciwgorączkowym i przeciwbólowym3. Dla niemowląt dobrym wyborem będzie Pedicetamol, lek z paracetamolem w postaci roztworu.
Podajemy go dziecku co 4 lub 6 godzin w ilości określonej w ulotce dla pacjenta. Właściwą dawkę do podawania co 6 godzin obliczamy według wzoru: masa ciała dziecka w kilogramach pomnożona przez 0,15. Wynik oznacza ilość mililitrów Pedicetamolu, którą należy podać maluchowi. Zalecana bezpieczna dobowa dawka paracetamolu dla dzieci to 60 mg na kg masy ciała –nie należy jej przekraczać, chyba że lekarz zaleci inaczej Paracetamol stosuje się do ustąpienia objawów, bez konsultacji lekarskiej można stosować do 3 dni, przy czym stosowanie u dzieci poniżej 3 lat powinno być konsultowane z lekarzem.
Bibliografia:
- Natalia Torlińska-Walkowiak, Agata Rataj-Kulmacz, Wyrzynanie się zębów mlecznych – symptomy towarzyszące czy przypadkowe
współistnienie w czasie?, Pediatr Med Rodz 2013, 9 (3), p. 272–275. - Dorota Olczak-Kowalczyk, Halszka Boguszewska-Gutenbaum, Jadwiga Janicha, Anna Turska-Szybka, Wybrane zagadnienia związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, NOWA STOMATOLOGIA 2/2011.
- Halszka Boguszewska-Gutenbaum, Jadwiga Janicha, Piotr Sobiech, Dorota Olczak-Kowalczyk, Symptomy ogólne i miejscowe związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, NOWA STOMATOLOGIA 3/2014.