Gorączka to nie choroba, a objaw – dokładnie odpowiedzi odpornościowej Twojego systemu immunologicznego. Do pewnego momentu gorączka nie stanowi powodu do obaw, jednak wyraźnie sugeruje, że czas na odpoczynek. Natomiast zbyt długo utrzymująca się lub zbyt wysoka gorączka nie jest stanem, który należy bagatelizować. Jakie powinno być zatem odpowiednie postępowanie w przypadku gorączki u osoby dorosłej?
Gorączka czy stan podgorączkowy?
Wiele osób myli ze sobą gorączkę i stan podgorączkowy. Wynika to z faktu, że już podwyższona temperatura ciała powoduje znaczne obniżenie samopoczucia. Warto jednak znać dokładne zakresy temperatury określanej jako prawidłowa, stan podgorączkowy i gorączka, ponieważ należy dostosować do nich postępowanie, jak choćby stosowanie leków przeciwgorączkowych.
- 36-37°C – określa się jako fizjologiczną normę temperatury ciała człowieka.
- >37-38°C – mowa o stanie podgorączkowym. Choć towarzyszy mu podwyższona temperatura ciała, nie zaleca się jeszcze stosowania leków przeciwgorączkowych. Warto pozwolić funkcjonować naturalnym mechanizmom obronnym układu odpornościowego.
- >38°C – mowa o gorączce. Taka temperatura wymaga systematycznej kontroli oraz podawania leków przeciwgorączkowych. Warto wybrać się na wizytę do lekarza, aby ustalić przyczynę gorączki i dobrać odpowiednie leczenie.
- >39°C – wysoka gorączka stanowi duże obciążenie dla organizmu i należy dążyć do obniżenia temperatury ciała.
- >41°C – to stan, który bezpośrednio zagraża życiu.
Miej na uwadze, że prawidłowa temperatura ciała u każdego może nieco się różnić. Zależy od wielu czynników, między innymi od wieku, płci i warunków klimatycznych, w jakich się przebywa. Dlatego warto znać swoją normalną temperaturę jako punkt odniesienia.
Metody pomiaru temperatury ciała
Chociaż podwyższona temperatura ciała jest odczuwalna dla człowieka, tylko jej pomiar pozwala ustalić, czy mamy do czynienia z gorączką i należy wdrożyć odpowiednie leki. W tym celu konieczne jest skorzystanie z termometru aptecznego. Aktualnie do dyspozycji pozostaje wiele rodzajów termometrów, które różnią się pod niektórymi aspektami:
- Termometry cieczowe – są najtańsze i najprostsze w obsłudze. Nie zawierają baterii i łatwo utrzymać je w czystości. Ze względu na szklaną konstrukcję są jednak podatne na uszkodzenia, więc lepiej nie używać ich w przypadku dzieci. Termometry cieczowe charakteryzują się dokładnością do 0,1°C. Czas pomiaru jest stosunkowo długi i wynosi od 5 do 10 minut. Termometr cieczowy najlepiej umieszczać w dole pachowym, zakrywając go ramieniem. Prawidłowa temperatura ciała tą metodą pomiaru wynosi 36,6°C.
- Termometry elektroniczne – to wciąż termometry dotykowe z dokładnością do 0,1°C, jednak zapewniają znacznie krótszy czas pomiaru: od 10 do 15 sekund. Po rozładowaniu wymagają wymiany baterii. Można używać ich nie tylko w dole pachowym, ale także w jamie ustnej, gdzie prawidłowa temperatura ciała wynosi 37,1°C.
- Termometry bezdotykowe – najczęściej wykorzystuje się je w szpitalach. Działają na podczerwień, przez co można wycelować je w czoło pacjenta i uzyskać pomiar temperatury w 1-4 sekundy. Mają nieco niższą dokładność, do 0,2°C.
- Termometry douszne – najczęściej używane dla małych dzieci powyżej 1. roku życia, jednak mogą korzystać z nich także dorośli. Są dokładne i działają szybko, wykonując pomiar w 1-4 sekundy. Prawidłowa temperatura ciała w uchu wynosi 37,1°C . Należy mieć na uwadze, że działanie termometru dousznego może zakłócać nadmiar woskowiny usznej.
Jakie są inne objawy gorączki?
Chociaż to termometr wskazuje dokładną temperaturę ciała, o gorączce w pierwszej kolejności informują fizjologiczne objawy organizmu. Objawy gorączki u dorosłych to najczęściej:
- uczucie osłabienia,
- dreszcze,
- bladość skóry,
- gęsia skórka,
- nadmierna potliwość,
- przyspieszone bicie serca,
- ból głowy,
- utrata apetytu.
Za niepokojące objawy gorączki, z jakimi należy szybko zgłosić się do lekarza, uznaje się: silny ból głowy, wymioty, halucynacje, sztywność karku oraz wysypkę.
Wysoka gorączka u dorosłego – czy jest groźna?
Tak, wysoka gorączka stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia. Dlatego przy temperaturze ciała przekraczającej 39°C konieczne jest dążenie do spadku gorączki. Jeśli masz powyżej 40°C, konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarska lub nawet hospitalizacja. W temperaturze powyżej 41,1°C uszkodzeniu ulegają komórki układu nerwowego człowieka. Zmiany mogą być nieodwracalne. Dlatego za wszelką cenę nie można dopuścić do wzrostu gorączki do takiej wartości.
O czym może świadczyć nawracająca gorączka u dorosłego?
Czas trwania gorączki stanowi kwestię indywidualną u każdego człowieka. Jeden organizm upora się z chorobą szybciej, a drugi dłużej. Przeciętnie gorączka u osoby dorosłej utrzymuje się przez kilka dni. Mija albo samodzielnie, albo po podaniu leków przeciwgorączkowych. Utrzymująca się gorączka świadczy o dalszej odpowiedzi układu odpornościowego. Wymaga wizyty u lekarza w celu ustalenia jej przyczyny. Podobnie nawracająca gorączka u dorosłego może świadczyć o nieuporaniu się systemu immunologicznego z jej pierwotnym źródłem. Lekarz może wówczas wykonać dodatkową diagnostykę w celu dopasowania odpowiedniego leczenia.
Gorączka w ciąży – jak postępować?
Przyszłe mamy mają osłabiony układ odpornościowy, przez co może pojawić się gorączka w ciąży. Ponieważ w takim stanie nie można przyjmować żadnych leków na własną rękę, wiele kobiet zastanawia się, jak sobie radzić z gorączką w ciąży. Przede wszystkim należy stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego ciążę. To on decyduje o przyjmowaniu ewentualnych leków oraz ich dawkowaniu. Szczególnie długo utrzymująca się gorączka może być niebezpieczna dla kobiet w ciąży, dlatego nie można jej bagatelizować. Zgłoś się na wizytę do specjalisty w celu uzyskania profesjonalnej pomocy.
Jak postępować podczas gorączki?
Gorączka to stan osłabienia organizmu, podczas którego należy szczególnie zadbać o swoje zdrowie. Aby ułatwić pracę systemowi immunologicznemu, ogranicz swoją normalną aktywność i wykonywanie codziennych obowiązków. Jeśli masz gorączkę, lekarz bez problemu wystawi Ci zwolnienie lekarskie z pracy. Udaj się na odpoczynek w domu i zadbaj o to, by towarzyszył Ci ktoś bliski (szczególnie jeśli masz wysoką gorączkę). Oprócz przyjmowania leków zgodnie z zaleceniami lekarza podczas gorączki wskazane są również:
- Odpoczynek – połóż się pod kocem i zadbaj o swój relaks. Ogranicz wychodzenie z domu do minimum, dlatego poproś kogoś bliskiego na przykład o zakupy. W czasie wolnym możesz między innymi obejrzeć serial albo przeczytać książkę.
- Sen – to najlepszy sposób na regenerację organizmu, dlatego jeśli masz ochotę zasnąć, nie odmawiaj sobie tego. Prawdopodobnie po przebudzeniu poczujesz się lepiej.
- Nawodnienie – podczas gorączki Twój organizm nadmiernie traci wodę, dlatego należy dbać o wzmożoną podaż płynów. Zależnie od potrzeb możesz pić niegazowaną wodę w temperaturze pokojowej lub ciepłe napary ziołowe.
- Zimne okłady – pomagają obniżyć temperaturę ciała podczas wysokiej gorączki. Dodatkowo uśmierzają nieprzyjemne objawy takie jak dreszcze czy nadmierna potliwość.
- Lekkostrawne posiłki – pomimo apetytu Twój organizm nadal potrzebuje składników odżywczych do prawidłowego funkcjonowania. Wartościowe posiłki ułatwią mu powrót do zdrowia. Mogą być to na przykład ciepłe zupy.
Pamiętaj, że gorączka spada powoli i może utrzymywać się nawet przez kilka dni. Kontroluj swoją temperaturę, wykonując regularne pomiary termometrem. Jeśli pomimo stosowanych leków Twoja gorączka od dłuższego czasu nie spada lub, wręcz przeciwnie, nadal rośnie, nie zwlekaj z wizytą u lekarza.