Ból zęba u dziecka – jak pomóc maluchowi?

Ból zęba u dziecka to częsty problem, który może wywołać spory dyskomfort u malucha. Jest to także trudna sytuacja dla rodzica, gdy nie wie, jak pomóc dziecku, a problem pojawia się bez ostrzeżenia i zmusza do podejmowania natychmiastowych działań. Dowiedz się, jak szybko pomóc maluchowi i jak złagodzić ból zęba u dziecka.

Skąd się bierze ból zęba u dziecka?

Ból zęba uważany jest za jedną z najsilniejszych dolegliwości bólowych, z którymi zmaga się człowiek. Ból jest szczególnie dotkliwy dla dzieci, które niejednokrotnie są bardzo przerażone i nieświadome tego, co dzieje się z ich zębami. Ból zęba u dziecka może mieć różne podłoże. Przeważnie stan ten jest spowodowany takimi czynnikami jak:

• ząbkowanie – najczęstsza przyczyna dolegliwości stomatologicznych u niemowląt, która może rozpocząć się już w 4. miesiącu życia dziecka. Przebijanie się zębów mlecznych przez dziąsła może powodować ból, obrzęk i zaczerwienienie dziąseł;
• próchnica – u dzieci, które posiadają już zęby mleczne, ból zęba może wynikać z postępującego procesu próchnicowego. Dolegliwość może nasilać się podczas jedzenia, gdy resztki pokarmu dostają się do uszkodzonych miejsc, podrażniając tym samym wrażliwą tkankę zęba. Ignorowanie tego problemu może prowadzić do jego zaostrzenia, a nawet nieodwracalnego zapalenia miazgi;
• stany zapalne zębów i dziąseł – stany zapalne w okolicy korzenia zęba mogą wynikać z nieleczonej próchnicy zębów u najmłodszych. W efekcie powstaje ropień na dziąśle w formie małego pęcherzyka wypełnionego ropą. Jego obecność może powodować dyskomfort w okolicy dziąsła, a także silny ból zęba znajdującego się w pobliżu.

Ból zęba mlecznego u dziecka – czy mleczaki bolą?

Jednym z najczęściej powielanych mitów wśród rodziców jest to, że mleczaki nie mogą boleć, ponieważ nie są unerwione i nie posiadają korzeni. Nie jest to prawda! Zęby mleczne są w pełni unerwione, a ich korzenie potrzebne do utrzymania zębów w odpowiedniej pozycji w jamie ustnej. Z tego powodu zgłaszane przez najmłodszych dolegliwości bólowe mogą się wiązać z kondycją zębów, a sam ból często jest bardzo intensywny.

Zęby mleczne są też słabiej zmineralizowane w porównaniu do zębów stałych, więc są znacznie mniej odporne na niekorzystne działanie czynników zewnętrznych. Z tego powodu stany zapalne w jamie ustnej mogą rozwijać się szybciej i z większą intensywnością, prowadząc tym samym do pojawienia się silnego bólu zęba mlecznego u dziecka.

Ból zęba u dziecka – jak się objawia?

Ból zęba u dziecka może wyglądać zupełnie inaczej u niemowlaka, a inaczej u starszego dziecka, które jest w stanie lepiej komunikować swoje potrzeby. Maluszki, które przechodzą przez okres trudny okres ząbkowania, manifestują wiele niespecyficznych objawów, wśród których wymienia się:

• rozdrażnienie i płaczliwość;
• niechęć do spożywania pokarmów, zwłaszcza twardych;
• częste dotykanie policzków  i ciągnięcie się za ucho;
• problemy z zasypianiem i częste wybudzanie się w nocy;
• obrzęk i zaczerwienienie dziąseł;
• podwyższona temperatura ciała.

U starszych dzieci, u których rozwija się stan zapalny dziąseł, zaobserwować można również takie objawy jak krwawienie dziąseł, nadwrażliwość na ciepło i zimno, nieprzyjemny zapach z ust oraz tendencja do odkładania się kamienia nazębnego.

Ból zęba u dziecka w nocy – co powinno zaniepokoić rodzica?

Nocne bóle zębów są szczególnie dokuczliwe dla maluchów, które nie zdają sobie sprawy z tego, co dzieje się w ich jamie ustnej. Nasilenie dolegliwości w nocy jest zwykle spowodowane stanem zapalnym miazgi, który potęguje pozycja leżąca, zwiększająca podrażnienie nerwów. Poza bólem i utrudnionym zasypianiem u dziecka obserwuje się też takie objawy jak:

• obrzęk dziąseł;
• zwiększone wydzielanie śliny;
• płaczliwość;
• biegunki;
• gorączka.

Sprawdź też: Wszystko, co musisz wiedzieć, gdy dziecko ma gorączkę.

Ból zęba u dziecka – jak pomóc? Działania doraźne podczas ząbkowania

Większość rodziców zastanawia się, co na bolący ząb u dziecka zastosować jeszcze przed udaniem się na konsultację u stomatologa. Wiele zależy od przyczyny dolegliwości oraz objawów, które pojawiają się u dziecka. W przypadku bólu zęba i gorączki u ząbkującego niemowlaka można zastosować lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy w dawce, która będzie dostosowana do wagi maluszka. Leki te mogą zawierać ibuprofen lub paracetamol, jednak ważne, aby stosować je zgodnie z zaleceniami producenta lub wskazaniem lekarza.

W sytuacji, gdy temperatura dziecka przekracza 38°C i utrzymuje się przez co najmniej 48 godzin, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Jeżeli natomiast bólowi zęba nie towarzyszy gorączka, wówczas chwilowe ukojenie i złagodzenie dolegliwości może przynieść żel o miejscowym działaniu znieczulającym, zawierający substancje ziołowe o właściwościach przeciwzapalnych i odkażających.

Dowiedz się też: Stan podgorączkowy a gorączka – poznaj różnice.

Ból zęba u dziecka – co podać starszemu dziecku?

Chociaż ból zęba u dziecka pojawia się przeważnie u ząbkujących niemowlaków, to zdarza się, że problem ten może dotknąć też starszego dziecka, posiadającego pełne uzębienie. W jego przypadku lek z ibuprofenem można podawać wyłącznie doraźnie, aby na pewien czas złagodzić dolegliwości bólowe. Mimo wszystko konieczna będzie wizyta u stomatologa, ponieważ ból może być spowodowany próchnicą, która wymaga kompleksowego leczenia stomatologicznego.

Jak uśmierzyć ból zęba u dziecka, w którym pojawiła się dziura?

Wdrożenie odpowiedniego leczenia stomatologicznego dopasowanego do wieku, stanu uzębienia i komfortu dziecka jest niezbędne u starszych dzieci, które posiadają już pełne uzębienie. Przed rozpoczęciem leczenia stomatolog dokonuje szczegółowej diagnozy i może zlecić wykonanie zdjęcie RTG, aby ustalić dokładną przyczynę bólu i ocenić uszkodzenia. W przypadku niewielkich ubytków wystarcza leczenie zachowawcze, czyli oczyszczenie i wypełnienie ubytku.

Zaawansowana próchnica u dziecka może jednak wymagać leczenia kanałowego, czyli usunięcia chorej tkanki zęba i założenie odpowiedniego wypełnienia. U dzieci z nawracającymi stanami zapalnymi w jamie ustnej stomatolog może podjąć również decyzję o konieczności usunięcia chorego zęba.

Domowe sposoby na ból zęba u dziecka

Jeśli u dziecka nie występuje gorączka, a czas oczekiwania na wizytę u stomatologa jest długi, warto spróbować zastosować naturalne metody łagodzenia bólu zęba u malucha. U niemowląt w okresie ząbkowania ulgę w bólu mogą przynieść schłodzone w lodówce gryzaki, jak również delikatny masaż dziąseł, który można wykonać przy użyciu specjalnej, silikonowej szczoteczki. Na czas ząbkowania warto również podawać dziecku pokarmy o miękkiej konsystencji i letniej temperaturze, a także częściej przystawiać je do piersi.

U starszych dzieci ból zęba można złagodzić poprzez stosowanie ziołowych płukanek z rumianku i szałwii, które działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo, jak również żucie goździków, które mają właściwości przeciwbólowe. Wsparciem mogą być też zimne okłady nakładane na zewnętrzną część policzka, w pobliżu bolesnej okolicy. Okład spowoduje zwężenie naczyń krwionośnych i w efekcie może złagodzić ból.

Co na ból zęba u dziecka? Podsumowanie

Ból zęba u dziecka to dolegliwość, która może się przytrafić maluchom w różnym wieku. Każde dziecko może jednak inaczej reagować na ból, dlatego metodę jego łagodzenia należy zawsze dostosowywać do wieku malucha, intensywności objawów oraz przyczyn problemu. Kluczem jest też cierpliwość, empatia i gotowość do podejmowania różnych działań, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie dla swojego malucha. Pamiętajmy również, że w przypadku silnego bólu zęba zawsze warto skonsultować się z lekarzem stomatologiem, który może zalecić odpowiednie leczenie lub dodatkowe środki łagodzące.

Bibliografia:

1. Pawka B., Dreher P., Herda J., Szwiec I., Krasicka M., Próchnica zębów u dzieci problemem społecznym, Probl Hig Epidemiol 2010, 91(1): 5-7.
2. Stodolak A., Fuglewicz A., Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej – rola pracowników służby zdrowia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014, Tom 20, Nr 1, 76–81.
3. Kuśmierz K., Węgrzyniak M., Pawłowska A., Czerwonka K., Małkiewicz K., Występowanie próchnicy zębów u dzieci w wieku 3, 6 i 12 lat, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2016, Tom 22, Nr 3, 190–193.
4. Olczak-Kowalczyk D., Boguszewska-Gutenbaum H., Janicha J., Truska-Szybka A., Wybrane zagadnienia związane z wyrzynaniem zębów mlecznych, Nowa Stomatologia 2/2011, s. 73-76.