Nie od dziś wiadomo, że sen działa na osłabiony organizm jak najlepsza kuracja wzmacniająca. W trakcie snu 70% komórek układu odpornościowego ulega stopniowej regeneracji, a mózg skutecznie oczyszcza się z toksyn. Sprawdź jak zadbać o spokojny i niezakłócony sen w trakcie choroby u dziecka.
Sen podczas choroby u dziecka
Sen jest kluczową czynnością fizjologiczną w życiu i zdrowiu każdego z nas – zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. To nie tylko okazja do odpoczynku i relaksu dla ciała, ale przede wszystkim czas, w którym zachodzą ważne procesy naprawcze i regeneracyjne w naszym organizmie. Co więcej, sen ma duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, hormonalnego i odpornościowego. Ze względu na fakt, że pod wpływem infekcji w organizmie wzrasta liczba białych krwinek (w tym m.in. cytokin), odpowiednia ilość snu zwiększa zdolność organizmu do walki z infekcją.
To, jak ważną rolę odgrywa w naszym życiu sen, widać zwłaszcza na przykładzie maluszków. Dzieci potrzebują więcej snu niż dorośli, ponieważ ich ciała oraz mózg rosną w bardzo szybkim tempie. Zapotrzebowanie na sen wzrasta u nich przede wszystkim w trakcie choroby, kiedy to organizm dziecka potrzebuje czasu na regenerację i nabranie sił do walki z patogenami. Z tego powodu jeśli dziecko jest chore, to powinno spać tak długo, jak tego potrzebuje.
Higiena snu u dziecka a ryzyko przeziębienia
W badaniu z 2009 r. (Open Journal of Respiratory Diseases, http://www.scirp.org/journal/ojrd, dostępny online: 13.05.2024 r.) udowodniono, że u osób śpiących mniej niż 7 godzin na dobę prawdopodobieństwo rozwoju przeziębienia jest 2,94 razy wyższe w porównaniu do tych, które śpią 8 godzin i dłużej. Oznacza to, że skrócenie snu o godzinę może zwiększyć ryzyko przeziębienia w dniu następnym niemal 3-krotnie. Co więcej, sen krótszy niż 5 godzin zwiększa o 45% podatność na wystąpienie przeziębienia podczas kontaktu z wirusem. Informacje te są szczególnie istotne w kontekście dzieci, które ze względu na niewykształcony w pełni układ odpornościowy są znacznie bardziej narażone na rozwój infekcji.
Dziecko ciągle śpi przy gorączce – ile godzin powinno spać, aby wzmocnić organizm?
W momencie gdy organizm zaczyna walkę z infekcją, automatycznie przechodzi w tryb naprawy i regeneracji. Zwiększone zapotrzebowanie na sen i odpoczynek stanowi jeden z naturalnych mechanizmów obronnych organizmu w reakcji na zagrażające mu patogeny. Warto jednak podkreślić, że nie ma konkretnych wytycznych dotyczących tego, ile dziecko powinno spać podczas choroby. Pamiętajmy jednak o tym, że maluchy potrzebują zwykle więcej snu niż dorośli.
U zdrowego dziecka do 1. roku życia sen obejmuje około 14-17 godzin w ciągu doby, u dzieci w wieku przedszkolnym 10-13 godzin, a u dzieci w wieku szkolnym około 9-11 godzin. Jeżeli dziecko jest chore, może potrzebować więcej snu niż zwykle, dlatego rodzic nie powinien martwić się, że dziecko śpi podczas gorączki. To naturalna reakcja organizmu. Dowiedz się też, co oznacza gorączka u dziecka bez innych objawów.
Wysoka gorączka podczas snu u dziecka – czy wybudzać, żeby podać leki?
Odpowiedź na to pytanie zależy przede wszystkim od aktualnego stanu zdrowia dziecka oraz historii jego poprzednich chorób. Podwyższona temperatura u dziecka podczas snu stanowi naturalny mechanizm obronny, który nie zawsze wymaga podawania leków przeciwgorączkowych – zwłaszcza jeśli temperatura nie przekracza 38°C, a dziecko nie wykazuje niepokojących objawów. Zamiast wybudzać maluszka, warto najpierw odkryć go z kołdry i kontrolować pomiary temperatury. Jeżeli temperatura przekroczy 39°C, a dziecko zacznie szybciej oddychać, wówczas natychmiast należy je obudzić, żeby podać lek. Najlepiej podanie leku i jego dawkę skonsultować z lekarzem.
Bezsenność w trakcie infekcji u dziecka – czy to normalne?
Nawet z pozoru błahe przeziębienie może wiązać się ze sporymi problemami ze snem, które znacząco wpływają na proces regeneracji i wzmocnienia. Bezsenność w trakcie choroby u dziecka jest częstym zjawiskiem, które wynika w dużej mierze z dolegliwości, takich jak kaszel, katar i zatkany nos. Szacuje się, że objawy te skracają całkowity czas snu o średnio 23 minuty. Ponadto, w aktywnej fazie przeziębienia efektywność snu spada o około 5% w porównaniu z okresem inkubacji.
Co więcej, w trakcie choroby zwiększa się też ilość przebudzeń u dziecka. Chociaż budzenie się 1-2 razy w ciągu całej nocy nie stanowi przeważnie powodu do niepokoju, podczas infekcji 40% chorych przebudza się 3-5 razy, a 11% jeszcze częściej. To bardzo niepokojąca informacja, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę fakt, że spadek snu osłabia zdolności regeneracyjne małego organizmu i spowalnia powrót malucha do zdrowia. W związku z tym niezwykle ważne jest, aby zatroszczyć się o spokojny sen podczas choroby u dziecka.
Spokojny sen w trakcie choroby u dziecka – jak o niego zadbać?
Złe samopoczucie i ogólny dyskomfort spowodowany gorączką, bólem głowy, katarem i kaszlem to główne przeszkody, które utrudniają dziecku zasypianie w trakcie choroby. Dopóki zatem przykre dolegliwości nie ustąpią, warto pomóc dziecku i ułatwić mu powrót do zdrowia. Aby osiągnąć ten cel, można zastosować kilka prostych, sprawdzonych metod:
- nawilżenie powietrza w pokoju dziecka – przed snem warto dokładnie przewietrzyć pokój, utrzymując w nim temperaturę na poziomie 20-21°C. Ważne jest też, aby zadbać o odpowiedni poziom wilgotności w pomieszczeniu, stosując nawilżacz powietrza lub mokre ręczniki powieszone na kaloryferze;
- inhalacje – można je przeprowadzać na różne sposoby, np. poprzez użycie nebulizatora z roztworem soli fizjologicznej lub zastosowanie gorącej wody z dodatkiem naparu z ziół, takich jak szałwia, rumianek, tymianek czy też anyż. Takie inhalacje, podobnie jak ciepłe kąpiele, mogą ułatwić odblokowanie nosa dziecka i usunąć z niego zalegającą wydzielinę;
- zapewnienie odpowiedniej pozycji podczas snu – ważne jest, aby w trakcie snu głowa dziecka była ułożona nieco wyżej niż klatka piersiowa, np. poprzez podłożenie dodatkowej poduszki pod materac. Dzięki temu dziecku będzie się łatwiej oddychało, ponieważ nadmiar wydzieliny spłynie i nie będzie zatykać nosa;
- oklepywanie – z uwagi na to, że małe dzieci mają jeszcze słabo rozwinięty odruch kaszlowy, wydzielina często gromadzi się u nich w okolicy gardła i dróg oddechowych. Starsze dzieci mają lepiej rozwinięty odruch kaszlowy, ale warto oklepywać je podczas snu, ponieważ wydzielina może zbierać się w ich drogach oddechowych w trakcie leżenia w pozycji poziomej. Chcąc ułatwić dziecku odkrztuszanie i usuwanie zalegającej wydzieliny, warto dobrze oklepać je przed snem, czyli rytmicznie i delikatnie uderzać w plecy przez określony czas;
- stosowanie maści nawilżającej pod nos – częste wycieranie nosa przy katarze może prowadzić do podrażnienia delikatnej skóry dziecka. Aby zminimalizować ból i pieczenie, dobrze jest zastosować maść nawilżającą, np. majerankową, która nie tylko wesprze pielęgnację skóry maluszka, ale także uszczelni i wzmocni ściany naczyń krwionośnych.
W trakcie choroby ważne jest też, aby zapewnić dziecku odpowiednią ilość płynów zarówno w ciągu dnia, jak i przed snem. W przypadku infekcji przebiegającej z gorączką zaleca się, aby podawać dziecku płyny co najmniej co dwie godziny, aby zapobiec jego odwodnieniu, a także ułatwić rozrzedzenie wydzieliny. Sprawdź także, jak nawadniać dziecko przy gorączce.
Sen podczas choroby u dziecka – podsumowanie
Sen odgrywa istotną rolę w procesie rekonwalescencji u dzieci, które zmagają się z infekcją. Podczas snu organizm malucha może skoncentrować swoje siły na walce z infekcją lub innym schorzeniem, regenerując przy tym tkanki i wzmacniając jego układ odpornościowy. Ważne jest jednak, aby zapewnić dziecku odpowiednie warunki, takie jak optymalna temperatura i wilgotność w pomieszczeniu, cicha atmosfera oraz prawidłowa pozycja w trakcie spania, aby wspomóc je w powrocie do zdrowia.
Bibliografia:
- Open Journal of Respiratory Diseases, 2017, 7, 83-101, Published Online May 2017 in SciRes., http://www.scirp.org/journal/ojrd, dostępny online: 13.05.2024 r.
- Respiratory Journal 2018 52: OA287; DOI: 10.1183/13993003.congress-2018.OA287, dostępny online: 13.05.2024 r.
- Open Journal of Respiratory Diseases, 2015, 5, 10-18 Published Online February 2015 in SciRes. http://www.scirp.org/journal/ojrd; http://dx.doi.org/10.4236/ojrd.2015.51002, dostępny online: 13.05.2024 r;
- Pediatrics 0.1542/peds.2010-1601; 8.11.2010; 2010;126;1092, dostępny online: 13.05.2024 r.